Definitie

Deze indicator toont de evolutie van cultuurgrond met natuurgerichte beheerovereenkomsten.

Bespreking

Landbouwers kunnen vrijwillig vijf jaar durende beheerovereenkomsten sluiten met de Vlaamse overheid om extra inspanningen te doen voor de natuur en het landschap. In die overeenkomsten staan maatregelen die verdergaan dan het naleven van wettelijke randvoorwaarden en bestaande regelgeving.

De beheerovereenkomsten voor bufferen en verbinden beoogen het bufferen en verbinden van kwetsbare natuurelementen, het verbinden voor soorten (zoals vleermuizen) en het voorzien van nectar en pollen voor bestuivers.

Het onderhoud van kleine landschapselementen (KLE’s) dient voor het onderhoud van houtige landschapselementen. Er zijn verder aparte categorieën voor soortenbescherming en het botanisch beheer van waardevolle graslanden.

In 2023 is het nieuwe GLB in werking getreden. We vergelijken de trends van soortgerichte beheerovereenkomsten met 2020 omdat 2021 en 2022 overgangsjaren waren tussen 2 GLB periodes. Botanisch beheer is toegenomen met 27% in 2023 en met 84% in 2024 ten opzichte van 2020. De ontwikkeling van dominant grasland (49%) en grassenmix (20%) zijn het populairst. We zien in 2024 een verdere terugval in soortenbescherming (-14% in 2023 en -41% in 2024). Soortenbescherming wordt enkel gesloten in gebieden die daarvoor aangeduid zijn. Akkervogelmaatregelen zijn het populairst. Het gaat hierbij om faunastroken (1178 ha), wintervoedsel (895 ha) en faunagewas (203 ha). Graslandbeheer voor weidevogels gebeurt op 880 ha.

Er is in 2024 een verdere terugval in de beheerovereenkomsten voor bufferen en verbinden (-10% in 2023 en -23% in 2024 ten opzichte van 2020). Iets meer dan de helft van de oppervlakte diende voor de aanleg en onderhoud van kruidenrijke akkerranden.

De aanleg en onderhoud van houtige kleine landschapselementen wordt betoelaagd op twee manieren. De aanleg is een niet productieve investering die betoelaagd wordt uit het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Het gaat om investeringen die bijdragen aan het verhogen van de biodiversiteit, een verbeterd waterbeheer en het verminderen van erosie. Het onderhoud is een beheerovereenkomst waarvoor de landbouwer een jaarlijkse vergoeding ontvangt. De lengte aan (kap)hagen en heggen blijft in 2024 min of meer dezelfde als in 2020. De oppervlakte van houtkanten is sterk gedaald en het aantal knotbomen (niet opgenomen in figuur) is sterk toegenomen.