Geschiedenis van de Vlaamse overheid

Door de vastlegging van de taalgrenzen bestaat België voortaan uit vier taalgebieden:

• een Nederlands taalgebied (Vlaanderen)
• een Frans taalgebied (Wallonië)
• een Duits taalgebied (9 gemeenten in het oosten van Wallonië)
• en een tweetalig (Nederlands-Frans) taalgebied Brussel-Hoofdstad.

Met de eerste staatshervorming wordt België opgedeeld in drie cultuurgemeenschappen (een Nederlandse, een Franse en een Duitse) en wordt de basis gelegd van de opdeling in drie gewesten (een Vlaams, een Waals en een Brussels gewest).

Met de tweede staatshervorming worden de bevoegdheden van de cultuurgemeenschappen uitgebreid tot ‘persoonsgebonden’ aangelegenheden. Voortaan spreken we van de Vlaamse, de Franse en de Duitstalige Gemeenschap. Daarnaast worden het Vlaamse en het Waalse Gewest opgericht, waardoor Vlaanderen een eigen administratie kan uitbouwen.

Al die instellingen hebben een eigen raad (parlement) en regering. Vlaanderen kiest er van meet af aan voor gewest en gemeenschap te fuseren, waardoor het één regering en één raad krijgt.

Op 21 december treedt de eerste autonome Vlaamse Regering (‘Vlaamse Executieve’) aan, onder leiding van Gaston Geens. Geens zal in totaal vier Vlaamse regeringen leiden, tot begin 1992.

Op 1 januari gaat met de overheveling van meer dan 3000 ambtenaren van de nationale overheid naar het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (MVG) van start. Etienne De Ryck wordt de eerste secretaris-generaal. Het MVG blijft tot 2006 de ambtelijke organisatie die het beleid van de Vlaamse regering uitvoert.

Met de derde staatshervorming krijgen de gemeenschappen (onder meer onderwijs) en de gewesten (onder meer vervoer en openbare werken) meer bevoegdheden. Brussel wordt een volwaardig gewest.

De personeelsleden van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (MVG), de naam van de Vlaamse overheid tot 2006, krijgen er in een jaar tijd meer dan 7.000 collega’s bij. Tussen 1989 en 1990 komen onder meer ambtenaren van Onderwijs, Openbare Werken, Verkeerswezen en Landbouw over van de nationale ministeries.

Enkele nieuwe entiteiten zien het levenslicht. Een daarvan is De Lijn(opent in nieuw venster), het resultaat van een fusie tussen drie vervoersmaatschappijen.

De christendemocraat Luc Van den Brande wordt minister-president. Tot 1999 zal hij vier Vlaamse regeringen leiden.

Vlaanderen heeft zijn eerste ombudsman. In zijn eerste werkingsjaar krijgt hij 2.123 verzoeken binnen.

Met de vierde staatshervorming (in uitvoering van het Sint-Michielsakkoord) wordt België een volwaardige federale staat. De Vlaamse en de Waalse Raad krijgen nieuwe bevoegdheden en een nieuwe naam, respectievelijk Vlaams Parlement(opent in nieuw venster) en Waals Parlement. Ze worden voortaan rechtstreeks verkozen. De Vlaamse regering huist voortaan aan het Martelarenplein, in het centrum van Brussel.

Op 1 januari treedt het nieuwe Vlaams Personeelsstatuut in werking voor het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.

Op 30 september gaat de eerste website van de Vlaamse overheid online.

Sinds 10 maart 1999 beantwoordt de Vlaamse Infolijn vragen van burgers, ondernemingen en organisaties aan de overheid.

Op 13 juli treedt de nieuwe Vlaamse regering aan onder leiding van minister-president Patrick Dewael. Het gaat om een ‘paarse’ coalitie van VLD, SP, Agalev en VU. Door het vertrek van Dewael naar de federale regering wordt later in 2003 een nieuwe regering gevormd, met Bart Somers als minister-president.

Met de vijfde staatshervorming (in uitvoering van het Lambermontakkoord uit 2000-2001) worden heel wat nieuwe bevoegdheden overgeheveld naar de gewesten en gemeenschappen. Onder meer de gemeente- en provinciewet, landbouw, zeevisserij en buitenlandse handel worden geregionaliseerd. Ook de werking van de Brusselse instellingen verandert ingrijpend. 1.000 ambtenaren worden overgeheveld van de federale naar de Vlaamse overheid.

Yves Leterme wordt op 20 juli minister-president. Hij leidt een coalitie van CD&V/N-VA, Open Vld-Vivant en sp.a/Spirit.

Met de oprichting van enkele belangrijke nieuwe agentschappen, zoals Waterwegen en Zeekanaal, Flanders Investment and Trade (FIT) en het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE), krijgt de nieuwe Vlaamse overheid stilaan vaste vorm.

Door de invoering van het nieuwe Vlaams Personeelsstatuut, het zogenaamde Raamstatuut, is er voortaan één personeelsstatuut voor zo’n 27.000 Vlaamse ambtenaren.

De bestuurlijke reorganisatie en modernisering van de Vlaamse overheid, waartoe de regering in 2000 heeft besloten, is afgerond. De hervorming, die de naam Beter Bestuurlijk Beleid (BBB) kreeg, moet de werking van de Vlaamse overheid en de dienstverlening aan de burger verbeteren. Ze heeft geleid tot een nieuwe Vlaamse overheidsstructuur, enkele fusies en personeelsverhuizingen en voor de meeste entiteiten en organisaties ook een nieuwe naam.

Op 28 juni wordt Kris Peeters minister-president. Hij leidt een coalitie van CD&V/N-VA, sp.a/Spirit en Open Vld. Tot 2014 zal hij twee Vlaamse regeringen leiden.

In uitvoering van het Vlinderakkoord (uit 2011) wordt het eerste deel van de zesde staatshervorming gerealiseerd, met onder meer de hervorming van de Senaat, de splitsing van zowel de kieskring als het gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde en een hervorming van de Brusselse instellingen. Daarnaast wordt de financiering van gewesten en gemeenschappen veranderd en wordt de fiscale autonomie van de gewesten uitgebreid.

Op 25 juli wordt Geert Bourgeois minister-president. Hij leidt een coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld.

In het regeerakkoord 2014-2019 kondigt de Vlaamse Regering de fusie van enkele beleidsdomeinen en entiteiten aan. De Vlaamse administratie wordt teruggebracht van 13 tot 11 beleidsdomeinen.

Op 1 januari zijn zo’n 1.400 federale ambtenaren naar de Vlaamse overheid overgestapt. Later komen er nog eens meer dan 1.300 over.

De Vlaamse Regering reikt voor het eerst het Ereteken van de Vlaamse Gemeenschap uit. De eretekens worden toegekend aan mensen die uitzonderlijk verdienstelijk zijn geweest ten aanzien van de Vlaamse Gemeenschap of het Vlaamse Gewest of bijgedragen hebben tot het positieve imago en de uitstraling van Vlaanderen, vanwege hun uitzonderlijke talenten.

Op 2 oktober wordt Jan Jambon minister-president. Hij leidt een coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld.

In het regeerakkoord 2019-2024 kondigt de Vlaamse Regering een nieuwe fusie van beleidsdomeinen en entiteiten aan. De eerste fusie van de beleidsdomeinen Kanselarij en Bestuur (KB) en internationaal Vlaanderen (iV) is op 1 september 2020 een feit. In 2024 volgt de fusie van de beleidsdomeinen Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI), Werk en Sociale Economie (WSE) en Landbouw en Visserij (LV).