Hoge temperaturen hebben lichamelijke en mentale gevolgen voor de mens en leiden tot bijkomende ziektelast en extra sterfgevallen, zeker bij kwetsbare groepen. De klimaatverandering zal deze effecten enkel maar versterken. Door een toename van het aantal dagen met overmatige hitte en daarbij horende warmere nachten kan het lichaam minder goed recupereren. Daarom vragen warmteperiodes de nodige aandacht en voorbereiding. De gezondheidsimpact van klimaatverandering kan potentieel ernstig zijn, de impact van hitte is één van de eerste factoren van klimaatverandering waarbij die impact zichtbaar wordt. De opvolging hiervan, met inzet van bijhorende maatregelen, is een onderdeel van het klimaatgezondheidsplan.(opent in nieuw venster)

“Sensibilisering is hierbij enorm belangrijk. De website www.warmedagen.be (opent in nieuw venster)omvat een uitgebreid aanbod aan sensibiliserings- en ondersteuningsmateriaal voor organisaties die met kwetsbare groepen werken en heel wat tips en aanbevelingen over wat je kan doen om jezelf en anderen te beschermen tegen warmte. Daarnaast is het ook belangrijk om in te zetten om meer structurele acties zoals het inrichten van de (openbare) ruimte zodat plaatsen waar mensen wonen en verblijven overdag minder opwarmen en ’s nachts beter afkoelen. Dat kan o.a. door meer en doordachter groen aan te planten en waterelementen te voorzien. We moeten er alles aan doen om iedereen zo goed mogelijk te beschermen tijdens de aankomende warmteperiodes. Naast de uitvoering van het Vlaams Warmteactieplan financiert het Departement Zorg ook onderzoek en de ontwikkeling van ondersteunende instrumenten over de relatie tussen hitte en ziektelast en mortaliteit.” – Karine Moykens, secretaris-generaal van het Departement Zorg

Een recente studie, uitgevoerd door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de Universiteit Hasselt (UHasselt), berekende dat er in de periode 2000-2019 gemiddeld ongeveer 461 mensen per jaar extra overleden zijn door hitte. Rekening houdend met vergrijzing, aangroei van de bevolking en de verstedelijking zal het aantal extra overlijdens door hitte, bij een sterk veranderd klimaat, kunnen verzesvoudigen. Deze cijfers werden berekend tot op gemeenteniveau en ontsloten in de hitte-impacttool(opent in nieuw venster). Lokale besturen kunnen in deze tool de impact op hun eigen grondgebied bekijken.

Nog enkele resultaten uit de studie:

• Oudere leeftijdsgroepen (85-plussers en 65 tot 84-jarigen) in Vlaanderen hebben meer risico op sterfte omwille van hoge temperaturen
• Vrouwen hebben ook een iets hoger risico om te overlijden door hitte dan mannen.

Het effect van hitte op sterfte kan tot meerdere dagen na blootstelling worden waargenomen. Zo duurt het effect van hitte langst bij 85-plussers, gevolgd door 65-84-jarigen, en heeft het de kortste impact op de jongste leeftijdsgroep

In het opmaken van een lokaal beleid rond hitte is het dan ook belangrijk om een goed zicht te hebben op de kwetsbare groepen. De hittekwetsbaarheidskaart(opent in nieuw venster) werd ontwikkeld om een lokale analyse te maken van de meest kwetsbare locaties waar zowel de blootstelling aan hitte hoog is in combinatie met verhoogde kwetsbaarheid voor hitte (hogere leeftijd, meer mensen in sociale kwetsbaarheid…). Deze hittekwetsbaarheidskaart kreeg onlangs een update en wordt nu ook online gepubliceerd.

De medisch milieukundigen van de Vlaamse Logo’s kunnen lokale besturen helpen bij het interpreteren en toepassen van deze lokale informatie om lokale preventieve acties op te zetten en te onderbouwen. Je vindt toelichtingen over het praktische gebruik van de hitte-impacttool en de hittekwetsbaarheidskaart via www.klimaatengezondheid.be(opent in nieuw venster).

Het Vlaams Warmteactieplan bestaat uit een waakzaamheidsfase en een waarschuwingsfase.

De waakzaamheidsfase loopt van 15 mei tot 30 september 2024. De intermediairs krijgen dan een herinnering om zich organisatorisch voor te bereiden op warmteperiodes en om eventuele acties (zoals sensibilisatieacties) te kunnen voorbereiden.

De waarschuwingsfase start 0 tot 2 dagen voor het echt erg warm wordt. De overheid stuurt dan een waarschuwingsmail uit naar een lijst van organisaties die met kwetsbare groepen werken: zo weten die dat het erg warm zal worden en kunnen ze de gepaste maatregelen treffen. Er verschijnen dan ook dagelijks tips op de facebookpagina www.facebook.com/warmedagen. (opent in nieuw venster)