Gemeenschappelijk wonen
Gemeenschappelijk wonen is een verzamelterm voor verschillende woonvormen (bv. cohousing, woningdelen, kangoeroewonen en zorgwonen). Bewoners of initiatiefnemers willen daarmee vaak een oplossing willen bieden voor betaalbaar of duurzaam wonen, vereenzaming, leegstand of verloedering van waardevol patrimonium.
Gemeenschappelijk wonen (definitie Vlaamse Codex Wonen) veronderstelt de volgende kenmerken:
- Een gebouw of gebouwencomplex dat wonen als hoofdfunctie heeft
- en bestaat uit meerdere woongelegenheden
- waarbij minimaal 2 huishoudens
- op vrijwillige basis minimaal 1 leefruimte delen
- en daarnaast over minimaal 1 eigen private leefruimte beschikken
- en de bewoners gezamenlijk instaan voor het beheer.
Het delen van een leefruimte (bv. keuken, eetkamer, woonkamer, badkamer) is een belangrijke factor. Bij een klassiek appartement of meergezinswoning delen de gezinnen geen leefruimte, enkel de gemeenschappelijke gedeelten om zich te verplaatsen (gang, trap, lift, parkeergarage). In dat geval spreken we niet van ‘gemeenschappelijk wonen’.
Ook leefgemeenschappen (bv. kazernes, internaten, kloosters, communes) en co-wonen (niet te verwarren met cohousing) vallen niet onder ‘gemeenschappelijk wonen’. Bij co-wonen woont elk gezin in zijn eigen woning aan of rond een gemeenschappelijke tuin of binnenplaats. Enkel de buitenruimte, een berging, wasplaats, garage, … wordt gedeeld, geen leefruimten.
Woonzorgcentra, groepen van assistentiewoningen (en andere huisvestingsvormen die behoren tot het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin) vallen niet onder de gewestelijke bevoegdheid huisvesting en worden daarom niet meegenomen onder de definitie van gemeenschappelijk wonen.
Cohousing
Verschillende gezinnen wonen in ;volledig zelfstandige wooneenheden (minstens de drie basisfuncties aanwezig: keuken, bad of douche en toilet) die een ruimtelijk samenhangend geheel vormen. Daarnaast delen zij één of meerdere ruimtes, zoals een tuin, een werkplaats, een fietsenberging, een gemeenschappelijke keuken en leefruimte, logeerkamers, wasplaats, …
Woningdelen
Verschillende gezinnen delen alle leefruimtes, met uitzondering van de slaapkamer en eventueel een private woonkamer (ook bijvoorbeeld een oudere bewoner die een kamer ter beschikking stelt van een student).
Kangoeroewonen en zorgwonen
Zorgwonen is een specifiek concept uit de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO). Hierbij wonen twee gezinnen op hetzelfde adres, met een minimum aan privacy, en dragen ze zorg voor elkaar (bv. gezin woont in bij grootouders of omgekeerd). Zorgwonen is enkel mogelijk voor de tijdelijke creatie van een kleinere woongelegenheid binnen of bij een bestaande woning, waar een gezin op hetzelfde adres woont met maximaal 2 oudere (65+) of hulpbehoevende personen, met respect voor bepaalde ruimtelijke, sociale en tijdelijke voorwaarden. Als deze voorwaarden niet gerespecteerd zijn, spreekt men van kangoeroewonen.
Bij kangoeroewonen leven twee gezinnen in een woning, die bestaat uit een grote wooneenheid voor het ene gezin en een kleinere wooneenheid voor het andere gezin (bv. grootouders).
Informatie en advies
Voor sommige vormen van gemeenschappelijk wonen zijn de administratieve formaliteiten beperkt (bv. cohousing), voor andere vormen (bv. zorgwonen, woningdelen) is er een grotere impact, zoals ruimtelijke ordening, juridisch statuut voor het beheer of fiscaal statuut van de bewoners. Neem contact op met de gemeente voor meer info.