Gedaan met laden. U bevindt zich op: Samenwerking en informatiedeling zijn de sleutels tot succes Jaarbeeld 2022

Samenwerking en informatiedeling zijn de sleutels tot succes

In 2022 wisten de veiligheidsdiensten enkele aanslagen in ons land te verijdelen. Om gewelddadige excessen te vermijden, proberen Lokale Integrale Veiligheidscellen Radicalisme (LIVC-R) geradicaliseerde personen tijdig op te sporen en op andere ideeën te brengen. Emilie Le Roi is 1 van de aanspreekpunten radicalisering, extremisme & polarisering van ABB. Zij legt uit wat een LIVC-R is, wat die doet en hoe die een geoliede preventiemachine kan worden in het belang van iedereen.

Laat ons beginnen bij het begin: wat is een LIVC-R?

Emilie: “Een LIVC-R is een multidisciplinaire overleggroep die terroristische misdrijven moet helpen voorkomen. Die buigt zich over personen die signalen van verontrustende of gewelddadige radicalisering vertonen.”

Wie zetelt in een LIVC-R? Vooral veiligheidsdiensten?

Emilie: “Dat is een typisch misverstand. De burgemeester en een politie-afgevaardigde – de information officer – zijn de enige vertegenwoordigers van de veiligheidsdiensten. De andere plaatsen vullen we in met socio-preventieve actoren zoals de school, het Centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB), het OCMW, het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW), het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), de plaatselijke socio-culturele verenigingen of cultuurhuizen. Zij staan vaak dichter bij de besproken personen en kunnen gemakkelijker in gesprek gaan met hen of een opvolgingstraject op maat uitwerken.”

LIVC-R bespreken alle vormen van extremisme, niet enkel Syriëstrijders van het 1ste uur.

Emilie Le Roi

Aanspreekpunt radicalisering, extremisme & polarisering

De terreuraanslagen liggen al even achter ons. Zijn die LIVC-R nog altijd nodig?

Emilie: “Ja hoor. LIVC-R bespreken alle vormen van extremisme, niet enkel Syriëstrijders van het 1ste uur. Rechts-extremisten, links-extremisten, haatpredikers, klimaatextremisten, de zogenaamde soevereine of anti-overheidsburgers komen even goed in beeld als ze risicogedrag vertonen. Het is geen grootstedelijk fenomeen. Ook kleinere gemeenten gaan best proactief te werk door hun actoren in kaart te brengen en kennis te vergaren. De basis van een goedwerkend LIVC-R is nét dat alle partners elkaar kennen en weten wat ze van elkaar mogen verwachten. Dat bouw je niet zomaar op. Het vergt tijd en wederzijds vertrouwen.”

“Bovendien is het niet omdat er geen signalen binnenkomen dat er geen signalen zijn. Veel gemeenten voelen zich niet aangesproken als je het over gewelddadige radicalisering hebt. Maar de LIVC-R gaat over preventie en de vinger aan de pols houden, zodat je tijdig kan ingrijpen als het nodig is. Het zijn platforms waar alle deelnemers hun bezorgdheden en signalen in een vertrouwd kader kunnen uiten.”

De idee heerst dat het LIVC-R een veiligheidsoverleg is, terwijl net preventie centraal staat.

Emilie Le Roi

Aanspreekpunt radicalisering, extremisme & polarisering

Wat gebeurt er met die signalen en bezorgdheden?

Emilie: “Tijdens het overleg vallen de verschillende puzzelstukjes vaak samen en kan de LIVC-R gericht inschatten of ze een situatie verder moet opvolgen of niet. Een belangrijke houvast is het Vlaamse decreet(opent in nieuw venster) dat in 2021 goedgekeurd werd. Het biedt het kader aan de socio-preventieve actoren om gevoelige informatie te delen binnen de LIVC-R zonder hun beroepsgeheim te schenden. Eenmaal de puzzel gelegd, proberen ze een traject uit te tekenen voor de betrokken persoon zodat die de gepaste begeleiding krijgt.”

Reikt de Vlaamse overheid hulpmiddelen of ondersteuningsmaatregelen aan?

Emilie: “Lokale besturen kunnen het draaiboek LIVC-R(PDF bestand opent in nieuw venster) (pdf) gebruiken bij de oprichting van een LIVC-R en de vraag- en antwoordfiche(PDF bestand opent in nieuw venster) (pdf) om actoren die minder vertrouwd zijn met de werking te informeren en een aantal misvattingen weg te werken. Voor steden en gemeenten die een bestaande LIVC-R willen (re-)activeren, optimaliseren of evalueren, biedt het begeleidings- en coachingstraject LIVC-R(opent in nieuw venster) van de VVSG een goede houvast”.

Informele contactmomenten zijn cruciaal om de vertrouwensband te versterken.

Emilie Le Roi

Aanspreekpunt radicalisering, extremisme & polarisering

Tot welke inzichten kwam je de voorbije jaren?

Emilie: “Vooral onder de socio-preventieve partners leven nog veel misverstanden over de doelstellingen van een LIVC-R en de mogelijkheden tot informatiedeling. De idee heerst dat het LIVC-R een veiligheidsoverleg is, terwijl net preventie centraal staat. Samenwerking en informatiedeling zijn de sleutels tot succes en dat vereist een strikte geheimhoudingsplicht voor iedere partner rond de tafel. Enkel in die vertrouwenscontext kan je het beroepsgeheim doorbreken en open overleggen met elkaar. Ik raad de partners ook aan om onderling contact te houden buiten de LIVC-R bijeenkomsten. Informele contactmomenten zijn cruciaal om de vertrouwensband te versterken.”

“Transparantie en flexibiliteit zijn ook sleutelbegrippen. LIVC-R-leden geven best aan wat ze met de gevoelige informatie zullen doen en elke casus is anders. Een 1ste reflex bij de bespreking van een casus is zich af te vragen of er naast de huidige deelnemers nog andere partners ad hoc moeten aansluiten voor een goede begeleiding.”

“Preventie van gewelddadige radicalisering vraagt ten slotte een multidisciplinaire aanpak, omdat het net zo’n complex thema is. De sterkte steekt in het samenbrengen van verschillende expertisedomeinen. Dat is zeker niet eenvoudig met al die verschillende profielen en perspectieven rond de tafel met elk een andere professionele achtergrond. Maar het loont de moeite!”