Wijkverbeteringscontracten zijn een nieuw initiatief, wat houdt het juist in?

Thierry: “Uitdagingen in kwetsbare wijken zijn vaak divers, multidimensionaal en onderling verweven. De lokale besturen zijn het best geplaatst om die uitdagingen aan te pakken. Maar ze beschikken vaak niet over de nodige capaciteit en mogelijkheden om dit op een effectieve manier te doen. De aanpak van dergelijke complexe problemen in kwetsbare wijken vraagt om een transversale benadering. Het is belangrijk dat alle juiste actoren betrokken zijn en dat ze hun rol vervullen vanuit een gedeeld kader. In dat opzicht is het wijkverbeteringscontract vernieuwend. Het installeert een afsprakenkader waarbinnen verschillende actoren samenwerken. Binnen dat kader engageren die actoren zich om het kwetsbare karakter van de wijk gezamenlijk en met vernieuwende instrumenten aan te pakken.”

Wat moeten we ons voorstellen bij dat ‘vernieuwend instrumentarium’?

Stijn: “De bedoeling van het contract is om innovatieve, vernieuwende tools en instrumenten in te zetten, want het bestaand beleid en de instrumenten voldeden niet om de problematieken aan te pakken. Daarom zetten we lokale besturen aan om te innoveren en te experimenteren om zo de uitdagingen in de wijk te tackelen. Dit gaat bijvoorbeeld over het aangaan van vernieuwende samenwerkingen tussen lokale en bovenlokale actoren, de inzet van nieuwe technologieën, vernieuwende- of tijdelijk aangepaste regelgeving, het opzetten van participatieprocessen, de inzet van nieuwe profielen en ga zo maar door.”

Kan je dit eens concretiseren aan de hand van jullie wijkverbeteringscontract, Guy?

Guy: “De Tuinwijk Beringen-Mijn is een vroegere mijnwerkerswijk. Armoede, samenleven in diversiteit, wonen en werkzaamheid zijn er grote uitdagingen. Met ons project ‘Tuinwijk Beringen-Mijn’ zetten we in op het versterken van de bewoners en het geïntegreerd aanpakken van uitdagingen op vlak van wonen. We doen dit, zoals Stijn net aangaf, door heel wat samenwerkingen op te zetten.

Om de werkzaamheid te verhogen, gaan we onder meer samenwerken met Agentschap Integratie en Inburgering, VDAB en Stebo vzw. We ontwikkelen een werkplek waar talentvolle ondernemende bewoners ondersteund kunnen experimenteren richting ondernemerschap. Waarom ondernemerschap? We merkten dat er in de wijk sprake is van een groot grijs of zwart economisch circuit van inwoners die van thuis uit ‘ondernemen’. Denk maar aan het verkopen van kleren, sieraden en andere zelfgemaakte spullen. Met een regelluw kader willen we de drempels naar formeel ondernemerschap verlagen.

Samen met onder andere Wonen Vlaanderen en Erfgoed Vlaanderen streven we naar het verhogen van de woningkwaliteit en een betere bescherming van huurders. Met ons ‘woonadviesonderzoek’ gaan we na hoe een regelluw kader de huidige ‘onbewoonbaar en ongeschikt – procedure’ kan versoepelen. Zodat huurders in een ontoereikend pand kunnen blijven wonen terwijl we de verhuurder dwingende maatregelen opleggen om de woning te verbeteren. Daarnaast onderzoeken we ook hoe we met dat kader een versnelde toegang tot sociale huisvesting kunnen bekomen.”

Welke rol neemt ABB op in het verhaal van de wijkverbeteringscontracten?

Thierry: “We gaven het initiatief mee vorm in samenwerking met het kabinet. Sindsdien nemen we met ABB vooral een coördinerende en faciliterende rol op.

In 2021 stelden we een jury samen met externen en experten uit verschillende betrokken overheidsinstanties. Door het multidimensionale karakter van de uitdagingen in kwetsbare wijken, is het van belang dat de jury een breed expertiseveld heeft. Daarna lanceerden we een oproep waarop de 300 Vlaamse lokale besturen konden intekenen. We organiseerden 3 jurydagen waarop de 20 ingestuurde projecten beoordeeld werden. Nieuw aan dit initiatief is dat de gemeenten hun voorstel ook kwamen verdedigen voor de jury. Uiteindelijk weerhielden we 11 van de 20 ingediende projecten. Die startten begin 2022.”

Hoe hebben jullie dit ervaren, Guy?

Guy: “Voor ons kwam de oproep op het ideale moment. We hadden net een heel traject doorlopen waarin we samen met de bewoners de uitdagingen in de wijk in kaart hadden gebracht. Ons masterplan om die aan te pakken lag er dus al toen de oproep verscheen. In de voorbereidingen om ons projectvoorstel in te dienen, konden we bij ABB terecht voor al onze vragen. De jureringsfase was uiteraard spannend. Ik vind het een meerwaarde dat we ons voorstel zelf kwamen toelichten en konden verdedigen. Onze contacten bij het agentschap blijven ook. We kunnen altijd bij hen terecht voor vragen en opvolging van het project. We ervaren de rol van ABB tot nu zeker als positief.”

Kan ik concluderen dat ABB fungeert als spil tussen de verschillende betrokken actoren?

Stijn: “Ja toch wel, ABB is de coördinerende actor die de betrokken partijen en expertise verbindt en zelf ook een actieve inhoudelijke rol opneemt in het verhaal. Die rol beperkt zich niet tot de uitwerking van het initiatief, het samenbrengen van de jury, het lanceren van de oproep en het beoordelen van projecten als jurylid. We brengen bijvoorbeeld ook steden en gemeenten met gelijkaardige uitdagingen met elkaar in contact. We nemen onze rol ook verder op als de projecten lopen. Per project brengen we een stuurgroep samen die de werkzaamheden van nabij opvolgt. De jury blijft ook actief als klankbordgroep bij de uitvoering van de projecten. De stuurgroep rapporteert jaarlijks over de voortgang en de klankbordgroep schrijft jaarlijks een evaluatieverslag. ABB blijft dat verder in goede banen leiden.”