De lokale besturen zijn de grote actor in de creatie van opvangplaatsen voor mensen op de vlucht uit Oekraïne. De Vlaamse overheid biedt financiële ondersteuning aan de lokale besturen voor de door hen gemaakte kosten voor de opvang van deze tijdelijk ontheemden.
De concrete modaliteiten voor de aanvraag en uitbetaling van deze financiering zijn uitgewerkt in het subsidiebesluit van 8 april 2022 dat gewijzigd werd op 29 juni, 9 september, 18 november, 16 december 2022, 31 maart 2023 en 1 december 2023 en 6 december 2024.
Opgelet: uitfasering van gesubsidieerde slaapplekken
Vanaf 1 januari 2025 kunnen er geen nieuwe slaaplekken meer in de Vlaamse Huisvestingstool geregistreerd worden. Nieuwe slaapplekken kunnen dus geen subsidies meer ontvangen.
Met het oog op de doorstroom wordt er een eenmalige forfaitaire subsidie van 1000 euro voorzien. Ze wordt toegekend aan alle slaapplekken, uitgezonderd de private slaapplekken, die geregistreerd en gevalideerd zijn in de Vlaamse Huisvestingstool en die op 1 januari 2025 effectief toegewezen zijn aan ontheemden. Alleen de lokale besturen die over minimaal vijf toegewezen slaapplekken beschikken, komen in aanmerking voor de doorstroomsubsidie.
Aansluitend voorziet de Vlaamse overheid eenzelfde doorstroomsubsidie voor nieuwkomers. Dit laat lokale besturen toe tijdens de lopende afbouw toch nieuwkomers op te nemen.
Een lokaal bestuur ontvangt 1000 euro voor iedere nieuwe instromer die het vanaf 1 januari 2025 opvangt. Alleen instromers die via ABB (VLOT én Fedasil) worden toegewezen komen in aanmerking. Daarnaast moet de ontheemde toegewezen worden aan een publieke slaapplek (categorie 1) of een slaapplek in een nooddorp (categorie 3). Slaapplekken in categorie 2 (assistentiewoningen, serviceflats of toeristische sector) komen niet in aanmerking.
Voor herhuisvestingen of ontheemden die geen opvang vragen bij de Dienst Voor Vreemdelingenzaken maar zich rechtstreeks wenden tot het lokaal bestuur (zij-instroom) wordt geen subsidie toegekend.
Vanaf 1 april 2026 stoppen de subsidies voor de slaapplekken.
Subsidie voor de begeleiding van ontheemden
Er is een subsidie op basis van de registraties in het rijksregister. De subsidie bestaat uit 16 schijven:
- eind juni 2022: (aantal meerderjarige tijdelijk ontheemden in de gemeente + aantal minderjarige Oekraïners) * 400 * 0,45
- eind september 2022: (aantal meerderjarige tijdelijk ontheemden in de gemeente + aantal minderjarige Oekraïners) * 400 * 0,45
- eind december 2022: (aantal meerderjarige tijdelijk ontheemden in de gemeente + aantal minderjarige Oekraïners) * 400 * 0,30
- eind februari 2023: (aantal meerderjarige tijdelijk ontheemden in de gemeente + aantal minderjarige Oekraïners) * 400 * 0,30
- eind juni 2023: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind september 2023: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind december 2023: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind maart 2024: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind juni 2024: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind september 2024: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind december 2024: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,30
- eind maart 2025: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,225
- eind juni 2025: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,225
- eind september 2025: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,225
- eind december 2025: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,225
- eind februari 2026: aantal tijdelijke ontheemden in de gemeente * 400 * 0,225
Subsidies voor publieke plekken (categorie 1)
Publieke slaapplekken zijn plekken die door het lokaal bestuur zelf of op vraag van het lokaal bestuur werden ingericht. In het laatste geval is een overeenkomst aangewezen om de modaliteiten van het gebruik en de onderlinge financiering te regelen.
- Voor publieke slaapplekken is voorzien in een forfaitaire subsidie van 1.000 euro per slaapplek als er geen opknapwerken nodig zijn
- Als er opknapwerken nodig zijn, bedraagt de forfaitaire subsidie 400 euro per slaapplek. Voor opknapwerken in functie van de versoepelde minimale woningkwaliteitsnormen is er voorzien in een subsidie van maximaal 2.500 euro per slaapkamer en maximaal 2.500 euro per opvangplaats voor het geheel aan gemeenschappelijke delen.
Gelieve hier het sjabloon voor de aanvraag van subsidies voor opknapwerken terug te vinden.(Excel bestand opent in nieuw venster)
Hier vindt u een handleiding voor het invullen van dit sjabloon(PDF bestand opent in nieuw venster).
Wat komt al dan niet in aanmerking?(Excel bestand opent in nieuw venster)
De voorwaarde om de bovenvermelde forfaitaire subsidies te krijgen, is dat de slaapplek minimaal 90 kalenderdagen aaneensluitend ter beschikking is gesteld, ongeacht of een ontheemde uit Oekraïne werd toegewezen aan de slaapplek.
Slaapplekken met de status verliesplaats worden beschouwd als beschikbare slaapplekken. Ze worden dus meegeteld voor de subsidies.
Sinds augustus 2022 is er ook een maandelijkse subsidie afhankelijk van het aantal slaapplekken die zich op hetzelfde adres bevinden. Vanaf 1 januari 2023 worden de bedragen verhoogd en is er een extra subsidie voor locaties met minimaal 50 slaapplekken.
De voorwaarde om de subsidie te bekomen is dat de slaapplek op de laatste dag van de maand beschikbaar is en de 59 kalenderdagen daaraan voorafgaand beschikbaar is.
- Eenmalige subsidie
Forfait | Opknapwerken | Opknapwerken gemeenschappelijke delen | |
Met opknapwerken | 400 € | max. 2500 € per slaapkamer | max. 2500 € voor het geheel |
Zonder opknapwerken | 1000 € |
- Maandelijkse subsidie
tot 31/12/2022 | Sinds 1/1/2023 | |
1-14 slaapplekken | 55 €per slaapplek | 65 €per slaapplek |
15-49 slaapplekken | 180 €per slaapplek | 220 €per slaapplek |
≥ 50 slaapplekken | 180 €per slaapplek | 270 €per slaapplek |
Subsidies voor specifieke slaapplekken (categorie 2)
Het doel van deze categorie is om voldoende extra capaciteit te creëren om te anticiperen op een plotse hoge instroom. Het gaat hier om slaapplekken in: assistentiewoningen, serviceflats, hotels, hostels, jeugdverblijfcentra, vakantiewoningen, B&B’s, vakantieparken of andere toeristische logies. Trekkershutten en tenten, vouwwagens, kampeerauto’s, campers, rijcaravans, stacaravans en elk ander vergelijkbaar verplaatsbaar verblijf of toeristisch logies komen niet in aanmerking.
Het lokaal bestuur ontvangt een dagvergoeding per plek. De dagvergoeding wordt verminderd met 5,9 euro (6,6 euro sinds 1 januari 2023) wanneer de plek toegewezen is. Het lokaal bestuur kan dan namelijk een vergoeding/huur vragen aan de ontheemde Oekraïner.
De slaapplek moet minstens 90 kalenderdagen aaneensluitend beschikbaar worden gesteld. Indien de laatste dag van de beschikbaarheidsperiode na 31 augustus 2022 valt, wijzigt deze periode naar 21 kalenderdagen voor wat betreft de hotels, hostels, jeugdverblijfcentra, vakantiewoningen, B&B’s, vakantieparken of andere toeristische logies. Voor de assistentiewoningen en de serviceflats blijft de aaneensluitende beschikbaarheid op 90 kalenderdagen.
Vanaf 1 juni 2023 moeten slaapplekken in de Vlaamse huisvestingstool bevestigd worden door het Agentschap Binnenlands Bestuur.
De slaaplekken uit categorie 2 moeten ingehuurd worden door het lokaal bestuur of het lokaal bestuur moet zelf eigenaar zijn.
| tot 31/12/2022 | vanaf 1/1/2023 |
Hotel of B&B | 35 € | 39,2 € |
Hostel of jeugdverblijfcentrum | 20 € | 22,4 € |
Vakantiewoning, vakantiepark of een ander toeristisch logies | 15 € | 16,8 € |
Assistentiewoning of serviceflat | 15 € | 16,8 € |
Vermindering indien slaapplek is toegewezen | -5,9 € | -6,6 € |
Subsidies voor nooddorpen (categorie 3)
Er zijn 3 nooddorpen: in Antwerpen, Mechelen en Gent. Die steden kunnen in aanmerking komen voor een subsidie voor de opbouw en afbouw van een nooddorp voor de opvang van tijdelijk ontheemden.
Daarnaast is er een forfaitaire subsidie van 400 euro per slaapplek.
Als een slaapplek in het nooddorp wordt toegewezen aan een tijdelijk ontheemde uit Oekraïne, wordt de terugbetaling van de kosten verminderd met een forfaitair bedrag van 5,90 euro (6,6 euro sinds 1 januari 2023) per slaapplek per dag. Het lokaal bestuur kan dan namelijk huur vragen aan de bewoners. Die vermindering wordt alleen toegepast indien de huurinkomsten van de ontheemden toekomen of zouden toekomen aan het lokaal bestuur.
Alleen de eerste 1.000 slaapplekken in het nooddorp in Antwerpen, de eerste 730 slaapplekken in het nooddorp in Mechelen en de eerste 600 slaapplekken in het nooddorp in Gent komen in aanmerking voor de subsidies.
Zie: Sjabloon voor de aanvraag van subsidies voor nooddorpen(Excel bestand opent in nieuw venster).
De facturen met factuurdatum 31 december 2022 of vroeger moeten uiterlijk op 28 februari 2023 ingediend worden. Vanaf 1 januari 2023 moeten facturen (met factuurdatum in dat kwartaal) 60 dagen na het verstrijken van elk kwartaal ingediend worden.
Overzicht
Begeleiding van ontheemden
Eind juni 2022 | Aantal ontheemden * 400 * 0,45 |
Eind september 2022 | Aantal ontheemden * 400 * 0,45 |
Eind december 2022 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind februari 2023 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind juni 2023 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind september 2023 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind december 2023 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind maart 2024 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind juni 2024 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind september 2024 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind december 2024 | Aantal ontheemden * 400 * 0,30 |
Eind maart 2025 Eind juni 2025 Eind september 2025 Eind december 2025 Eind februari 2026 | Aantal ontheemden * 400 * 0,225 Aantal ontheemden * 400 * 0,225 Aantal ontheemden * 400 * 0,225 Aantal ontheemden * 400 * 0,225 Aantal ontheemden * 400 * 0,225 |
Publieke slaapplekken
EENMALIG | Forfait | Opknapwerken slaapkamer | opknapwerken gemeenschappelijke delen |
Met opknapwerken | 400 € | max. 2500 €per slaapkamer | max. 2500 €voor het geheel |
Zonder opknapwerken | 1000 € |
|
MAANDELIJKS | tot 31/12/2022 | vanaf 1/1/2023 |
1-14 slaapplekken | 55 € | 65 € |
15-49 slaapplekken | 180 € | 220 € |
≥ 50 slaapplekken | 180 € | 270 € |
Specifieke slaapplekken
tot 31/12/2022 | vanaf 1/1/2023 | |
hotel of B&B | 35 € | 39,2 € |
hostel of jeugdverblijfcentrum | 20 € | 22,4 € |
vakantiewoning, vakantiepark of een ander toeristisch logies | 15 € | 16,8 € |
assistentiewoning of serviceflat | 15 € | 16,8 € |
vermindering indien slaapplek is toegewezen | - 5,9 € | - 6,6 € |
Nooddorpen
Forfait | 400 € |
Terugbetaling reële kosten | - 6,6 € (vanaf 1 januari 2023) |
Uitfasering
- Doorstroomsubsidie
Per toegewezen slaapplek: alle slaapplekken, uitgezonderd de private en minimaal 5 (op 1 januari 2025, eenmalig) | 1.000 euro |
Per nieuwkomer (via Fedasil en VLOT, vanaf 1 januari 2025) | 1.000 euro |
Aanvraag subsidies
Om de subsidies voor de opknapwerken voor de publieke plekken en de kosten voor de nooddorpen te kunnen ontvangen, vraagt het lokaal bestuur, uiterlijk eind mei 2026, de terugbetaling van de reëel gemaakte kosten aan via de module Subsidiebeheer van het Digitaal Loket voor Lokale besturen bij het Agentschap Binnenlands Bestuur.
Voor deze aanvraag moeten de relevante facturen opgeladen worden en een sjabloon(Excel bestand opent in nieuw venster) ingevuld worden. Indien een factuur betrekking heeft op meerdere opvangplaatsen, moet u verschillende lijnen aanmaken. Voor het invullen van het sjabloon werd een handleiding(PDF bestand opent in nieuw venster) opgemaakt.
In de Vlaamse Huisvestingstool moet de gemeentelijk coördinator aangeven of het gaat om:
- Een opvangplaats zonder opknapwerken (1.000 euro forfaitaire subsidie / slaapplek)
- Een opvangplaats met opknapwerken (400 euro forfaitaire subsidie / slaapplek + subsidie voor opknapwerken aan te vragen via het digitaal loket).
Indien u aangeeft dat het om een opvangplaats gaat zonder opknapwerken, kan u achteraf geen subsidie meer aanvragen voor opknapwerken. Stem dit dus intern af met de gemeentelijke coördinator.
Voor de aanvraag van de subsidies voor de nooddorpen is er een afzonderlijk sjabloon(Excel bestand opent in nieuw venster). De facturen moeten ook opgeladen worden.
Voor de forfaitaire subsidies is geen verantwoording nodig.
Voor vragen kan u steeds terecht bij het VLOT-team via VLOT@vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie)(opent in uw e-mail applicatie).
Uitbetaling
Er zijn 6 uitbetalingsmomenten voor de subsidies:
- uiterlijk 31 december 2022: op basis van de beschikbare informatie in de Vlaamse huisvestingstool, het rijksregister en het Digitaal Loket voor Lokale besturen op 30 september 2022
- uiterlijk 30 juni 2023: op basis van de beschikbare informatie op 31 maart 2023
- Uiterlijk 31 december 2023: op basis van de beschikbare informatie op 30 september 2023
- uiterlijk op 30 juni 2024: op basis van de beschikbare informatie op 31 maart 2024
- uiterlijk op 31 december 2024: op basis van de beschikbare informatie op 30 september 2024
- uiterlijk op 30 juni 2025: op basis van de beschikbare informatie op 31 maart 2025
- uiterlijk op 31 december 2025: op basis van de beschikbare informatie op 30 september 2025
- uiterlijk op 31 juli 2026 : op basis van de informatie op 31 mei 2026
De subsidie dient geboekt te worden op:
- AR: 7405/9 Specifieke werkingssubsidies
- BV: 0909 Overige verrichtingen inzake sociale beleid
- ESC: 300 Vlaamse overheid
Er wordt voor deze subsidie geen rapporteringscode opgelegd.
Tabellen toekenning subsidies aan lokale besturen:
FAQ
Hier vindt u een overzicht van veelgestelde vragen.