Structuur van de Vlaamse overheid
De Vlaamse overheid bestaat uit verschillende overheidsdiensten, die gegroepeerd worden in 10 beleidsdomeinen. Binnen elk beleidsdomein is er een departement en zijn er verschillende agentschappen.
Beleidsdomeinen
De tien beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid zijn:
- beleidsdomein Kanselarij, Bestuur, Buitenlandse Zaken en Justitie (KBBJ)
- beleidsdomein Financiën en Begroting (FB)
- beleidsdomein Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI)
- beleidsdomein Onderwijs en Vorming (OV)
- beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
- beleidsdomein Cultuur, Jeugd, Sport en Media (CJSM)
- beleidsdomein Werk en Sociale Economie (WSE)
- beleidsdomein Landbouw en Visserij (LV)
- beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken (MOW)
- beleidsdomein Omgeving (OMG)
In het regeerakkoord 2019-2024 kondigde de Vlaamse Regering de fusie van enkele beleidsdomeinen en entiteiten aan.
De beleidsdomeinen Kanselarij en Bestuur (KB) en internationaal Vlaanderen (iV) werden al op 1 september 2020 samengebracht. Vanaf 1 januari 2025 worden de volgende domeinen samengevoegd tot één sociaal-economisch beleidsdomein:
- beleidsdomein Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI)
- beleidsdomein Werk en Sociale Economie (WSE)
- beleidsdomein Landbouw en Visserij (LV).
Het nieuwe beleidsdomein krijgt de naam ‘Werk, Economie, Wetenschap, Innovatie, Landbouw en Sociale Economie’ of afgekort WEWILS.
Departementen en agentschappen
Een beleidsdomein bestaat uit een departement en een of meer agentschappen.
- Het departement zorgt voor de beleidsvoorbereiding en de beleidsondersteuning. Het werkt onder het directe gezag en onder de verantwoordelijkheid van de minister.
- Een agentschap is voornamelijk verantwoordelijk voor beleidsuitvoerende taken en heeft een grotere mate van autonomie. Daarom spreekt men ook over 'verzelfstandigde' agentschappen.
Deze structuur werd in 2006 uitgedacht bij de grootschalige reorganisatie onder de noemer 'Beter Bestuurlijk Beleid' (BBB). In de praktijk werken departementen en agentschappen nauw samen bij zowel beleidsvoorbereiding als beleidsuitvoering. Het departement betrekt de agentschappen bij de beleidsvoorbereiding en -evaluatie en toetst de beleidsvoornemens bij hen af. De agentschappen leveren beleidsgerichte input vanuit hun ervaring met beleidsuitvoering.
De Vlaamse Regering sluit met elk departement en agentschap van de Vlaamse administratie een overeenkomst af waarin de wederzijdse engagementen worden vastgelegd. Sinds 2015 worden de doelstellingen gebundeld in ondernemingsplannen. Het ondernemingsplan vervangt de vroegere managementovereenkomsten met departementen en de beheers- of samenwerkingsovereenkomst met agentschappen.
Beleidsraden, adviesraden en managementcomités
Binnen een beleidsdomein is er meestal ook nog:
- een beleidsraad
- een managementcomité
- een strategische adviesraad.
De beleidsraad is het forum waar het politieke en administratieve niveau overleg plegen. Het is een open dialoog tussen de bevoegde ministers en de topmanagers van agentschappen en het departement van het beleidsdomein.
Per beleidsdomein is er ook een managementcomité. De managers van het departement en de agentschappen maken er afspraken over gemeenschappelijke beheersmatige problemen en zorgen voor de integratie van beleidsondersteuning en beleidsuitvoering op ambtelijk niveau.
Een strategische adviesraad is een permanent orgaan, dat instaat voor adviesverlening over strategische beleidsvraagstukken en hoofdlijnen van beleid. Een strategische adviesraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, soms aangevuld met onafhankelijke deskundigen. Een strategische adviesraad kan advies verlenen aan het Vlaams Parlement, aan de Vlaamse Regering of aan de individuele ministers.