Zorg en ondersteuning voor kinderen – formele opvang

Eind 2023 waren er in de Vlaamse Gemeenschap 93.035 formele opvangplaatsen beschikbaar voor baby’s en peuters. Het gaat om opvang die beroepsmatig en tegen betaling gebeurt. Wie dergelijke organiseert, heeft een vergunning nodig.

Tussen 2022 en 2023 is het aantal formele kinderopvangplaatsen vrijwel stabiel gebleven (-0,1%). Er was een daling tussen 2022 en 2023 in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest (-149 plaatsen). In het Vlaamse Gewest was er een stijging (+56 plaatsen).

Tussen 2014 en 2023 zijn er in totaal 1.351 plaatsen bijgekomen.

Iets meer dan 76% van het aantal formele plaatsen voor kinderopvang voor baby’s en peuters werd in 2023 georganiseerd in de groepsopvang of de groepsopvang samenwerking. De rest gebeurde in kleinschalige gezinsopvang. Vergeleken met 2014 nam het aandeel opvangplaatsen binnen de groepsopvang toe. Het aandeel plaatsen georganiseerd in gezinsopvang nam bijgevolg af.

Bij 81% van de kinderopvangplaatsen voor baby’s en peuters was in 2023 de bijdrage die ouders dienen te betalen gerelateerd aan de hoogte van hun inkomen. Bij 19% van de opvangplaatsen werd gewerkt met een vrij tarief. Vergeleken met 2014, toen het aandeel inkomensgerelateerde opvang 73% bedroeg, nam het aandeel opvangplaatsen dat rekening houdt met het gezinsinkomen toe.

Het grootste deel van de kinderopvangplaatsen van de Vlaamse Gemeenschap wordt georganiseerd in het Vlaamse Gewest. In 2023 bevond 7% van de Vlaamse kinderopvangplaatsen zich in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. In het Brusselse Gewest is er ook een aanbod voor kinderopvang van de Franstalige Gemeenschap. Die opvangplaatsen zijn niet inbegrepen in deze cijfers. Vergeleken met 2014 bleef de verdeling tussen de gewesten ongeveer gelijk.

In het Vlaamse Gewest waren er in 2023 iets meer dan 86.000 beschikbare opvangplaatsen voor iets meer dan 195.000 baby’s en peuters. Dat geeft 44 kinderopvangplaatsen per 100 kinderen van 0 tot 3 jaar.

Er is op dit vlak veel variatie tussen de gemeenten. In 2023 lag het aantal plaatsen per 100 kinderen het laagst in Zelzate (16 plaatsen met 100 kinderen), Horebeke (17 plaatsen per 100 kinderen) en Wezembeek-Oppem (18 plaatsen per 100 kinderen) en het hoogst in Bever (101 plaatsen per 100 kinderen). In Bever waren er dus meer opvangplaatsen beschikbaar dan er kinderen wonen. Dat zijn plaatsen die ook door kinderen van buiten de gemeente gebruikt kunnen worden. In West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en rond Leuven lag het aantal kinderopvangplaatsen per 100 kinderen het hoogst.