Zorg en ondersteuning voor kinderen – formele opvang

Eind 2024 waren er in de Vlaamse Gemeenschap 93.175 formele opvangplaatsen beschikbaar voor baby’s en peuters. Het gaat om opvang die beroepsmatig en tegen betaling gebeurt. Wie dergelijke opvang organiseert, heeft een vergunning nodig.

Tussen 2023 en 2024 is het totaal aantal formele kinderopvangplaatsen vrijwel stabiel gebleven (+0,2%). In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest was er sprake van een beperkte daling (-0,7%), in het Vlaamse Gewest bleef het aantal plaatsen ongeveer stabiel (+0,2%).

Tussen 2014 en 2024 zijn er in totaal 1.491 plaatsen bijgekomen.

Bijna 78% van het aantal formele plaatsen voor kinderopvang voor baby’s en peuters werd in 2024 georganiseerd in de groepsopvang of de groepsopvang samenwerking. De rest gebeurde in kleinschalige gezinsopvang. Vergeleken met 2014 nam het aandeel opvangplaatsen binnen de groepsopvang toe (van 66% in 2014 tot 78% in 2024). Het aandeel plaatsen georganiseerd in gezinsopvang nam af (van 34% in 2014 tot 22% in 2024).

Bij 85% van de kinderopvangplaatsen voor baby’s en peuters was in 2024 de bijdrage die ouders dienen te betalen gerelateerd aan de hoogte van hun inkomen. Bij 15% van de opvangplaatsen werd gewerkt met een vrij tarief. Vergeleken met 2014 nam het aandeel opvangplaatsen dat rekening houdt met het gezinsinkomen toe (van 73% in 2014 tot 85% in 2024).

Het grootste deel van de kinderopvangplaatsen van de Vlaamse Gemeenschap wordt georganiseerd in het Vlaamse Gewest. In 2024 bevond 7% van de Vlaamse kinderopvangplaatsen zich in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. In het Brusselse Gewest is er ook een aanbod voor kinderopvang van de Franstalige Gemeenschap. Die opvangplaatsen zijn niet inbegrepen in deze cijfers. Vergeleken met 2014 bleef de verdeling tussen de gewesten ongeveer gelijk.

In het Vlaamse Gewest waren er in 2024 iets meer dan 86.500 beschikbare opvangplaatsen voor iets meer dan 191.000 baby’s en peuters. Dat geeft 45 kinderopvangplaatsen per 100 kinderen van 0 tot 3 jaar.

Er is op dit vlak veel variatie tussen de gemeenten van het Vlaamse Gewest. In 2024 lag het aantal plaatsen per 100 kinderen het laagst in Horebeke (15 plaatsen per 100 kinderen), Wezembeek-Oppem (17 plaatsen per 100 kinderen) en Zelzate (19 plaatsen per 100 kinderen) en het hoogst in Bever (107 plaatsen per 100 kinderen). In Bever waren er dus meer opvangplaatsen beschikbaar dan er kinderen wonen. In West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en oostelijk deel van Vlaams- Brabant lag het aantal kinderopvangplaatsen per 100 kinderen het hoogst.