Metadata: Sterfte

Bron

Statbel, bewerking Statistiek Vlaanderen
Eurostat

Definities

Overlijdens: Aantal sterfgevallen dat werd waargenomen in de referentie- of observatieperiode. In de statistieken van Statbel worden alleen de overlijdens in de wettelijke bevolking geteld (dus met uitsluiting van de personen ingeschreven in het wachtregister).

Definitieve cijfers over het aantal overlijdens worden pas opgemaakt na het afsluiten van de registratieperiode. In de praktijk is dat tegen het einde van maart volgend op het observatiejaar (bv. eind maart 2020 voor sterfte in 2019) omdat moet rekening gehouden worden met laattijdige aangiften van de overlijdens. Nadien volgt nog een controleperiode waarin de geregistreerde data nader bekeken worden en zo nodig gecorrigeerd (bij tegenstrijdigheden, onmogelijkheden,…).

Vroegtijdige sterfte: dit concept slaat op het aantal overlijdens voor de leeftijd van 75 jaar, volgens de laatste verjaardag (bepaling van Sciensano).

Sterftecijfer: verhouding tussen waargenomen aantal overlijdens en de risicopopulatie - per leeftijd & geslacht. In de regel is de risicopopulatie het rekenkundig gemiddelde van de populatie aan het begin en het einde van de referentie- of observatieperiode. In bepaalde gevallen (zoals ter bepaling van ‘projectieve kansen’ ten behoeve van de bevolkingsvooruitzichten) wordt enkel de risicopopulatie aan de start van de referentieperiode in aanmerking genomen.

Bruto sterftecijfer (BSC): verhouding tussen waargenomen aantal overlijdens in de loop van het kalenderjaar en de gemiddelde bevolking van het jaar, meestal uitgedrukt per 1.000 inwoners.

Gemiddelde bevolking van het jaar: meestal wordt het rekenkundig gemiddelde van de bevolking aan de start en aan het einde van het referentiejaar in aanmerking genomen. Soms (zoals bij Statbel) wordt verwezen naar de bevolking halverwege het kalenderjaar (op 1 juli).

Opmerkingen bij de kwaliteit

Voor de statistiek van het aantal overlijdens steunt de bron Statbel op de overlijdens die in de loop van het jaar geregistreerd zijn in het Rijksregister (van de natuurlijke personen). In maart van het nieuwe jaar volgend op het observatie- of referentiejaar worden de registraties afgesloten; nadien volgt nog een controleperiode (op dubbeltellingen, tegenstrijdigheden, …) alvorens tot publicatie over te gaan (in mei/juni van het nieuwe jaar).

Statbel neemt enkel de sterfgevallen in aanmerking van personen die op het tijdstip van het overlijden hun wettelijke woonplaats in België hadden en tot de wettelijke residentiële bevolking gerekend worden (met uitsluiting van de personen ingeschreven in het wachtregister voor asielzoekers/verzoekers om internationale bescherming). Daarbij wordt (sedert 2010) gesteund op de registers voor de wettelijke residentiële bevolking in het Rijksregister als referentiebron.

Voor de statistiek van de doodsoorzaken wordt gesteund op de wettelijke sterftecertificaten (overlijdensaangifteformulieren van de burgerlijke stand die gedeeltelijk door een attesterende arts - onder gesloten omslag - worden ingevuld en daarna vervolledigd door het gemeentebestuur van de plaats van overlijden). De verwerking daarvan is per Koninklijk Besluit toevertrouwd aan de regionale overheden (gewesten en gemeenschappen) van België. Voor de Vlaamse overheid staat het Agentschap Zorg en Gezondheid hiervoor in (onder het gezag van daartoe bevoegde artsen-ambtenaren). De coördinatie van het geheel aan registraties in België van de overlijdens en hun oorzaken wordt door Statbel waargenomen. De diverse betrokken federale en regionale partners stemmen hierbij hun werkzaamheden op elkaar af.

De federale overheid rapporteert over de statistieken van de overlijdens aan internationale instanties, zoals Eurostat (statistiekdienst van de Europese Unie) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Anders dan de Belgische openbare statistieken rapporteert Eurostat in de regel over de ‘gewoonlijk verblijvende bevolking’ (usually resident population), niet de ‘wettelijke residentiële bevolking’ (legally resident population). Lidstaat België maakt daartoe een raming uitgaande van de vastleggingen in het wachtregister.