Klimaatverandering en energie- en klimaatbeleid
Klimaatverandering is één van de grootste mondiale risico’s voor mens en maatschappij. Ook in Vlaanderen verandert het klimaat. Op internationaal, Europees en Vlaams niveau worden maatregelen genomen om de klimaatverandering tegen te gaan.
Wat is klimaatverandering?
Broeikasgassen in de atmosfeer doen de gemiddelde temperatuur op aarde toenemen. Dat fenomeen heet het broeikaseffect. Het gevolg? De zeespiegel stijgt. Overal ter wereld verandert het weer. In Vlaanderen merkt u dat aan de warmere lentes en zomers met meer hittegolven en hevigere regenbuien.
Internationaal energie- en klimaatbeleid
Overeenkomst van Parijs
In december 2015 raakten 195 landen het eens over een ambitieus klimaatakkoord, namelijk het Akkoord van Parijs(opent in nieuw venster). Dat akkoord vormt de basis voor het huidige internationale en nationale klimaatbeleid en geeft houvast voor de komende decennia.
Doelstellingen van het klimaatakkoord
Het akkoord van de klimaatconferentie van Parijs is bindend voor de partijen die het hebben onderschreven. Het klimaatakkoord bepaalt dat:
- temperatuurstijging ten opzichte van de pre-industriële periode (1750) wereldwijd ver onder de 2 graden moet blijven en nog het liefst onder 1,5 graad
- landen zich moeten aanpassen aan de gevolgen van de en zich weerbaarder moeten maken
- uitstoot van broeikasgassen moet dalen door de overgang naar een maatschappij
- er een financieel systeem moet komen dat de overgang naar een klimaatneutrale, klimaatweerbare samenleving mogelijk maakt. Meer informatie: (Vlaamse bijdrage aan) de internationale klimaatfinanciering (Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken)(opent in nieuw venster).
Deze bepalingen gelden voor alle partijen die het akkoord ondertekend hebben. Er is dus geen onderscheid tussen ‘ontwikkelde landen’ aan de ene kant en ‘ontwikkelingslanden’ of ‘groeilanden’ aan de andere. Hierin verschilt het Akkoord van Parijs van zijn voorganger, het Kyotoprotocol, waarin dit verschil wel gemaakt werd.
Europees energie- en klimaatbeleid
Europese Green Deal en Klimaatwet
Het Vlaams energie- en klimaatbeleid vindt plaats binnen een kader dat wordt vormgegeven door de Europese Unie. Via de Europese Green Deal(opent in nieuw venster) wil de EU heel wat maatregelen nemen om een antwoord te bieden op allerhande klimaat- en milieuproblemen. Een belangrijk onderdeel van de Europese Green Deal is om van Europa het 1ste continent te maken.
Die doelstelling is officieel vastgelegd in de Europese Klimaatwet. Daarin verbinden de lidstaten zich ertoe om samen klimaatneutraliteit te behalen tegen 2050. Daarnaast spraken ze af dat tegen 2030 al een belangrijke stap gezet moet worden in de klimaattransitie, namelijk een netto emissiereductie van 55% tegenover 1990. Om die doelstellingen te behalen, zijn concrete maatregelen nodig. Daarvoor zijn momenteel Europese onderhandelingen bezig over het Fit for 55-pakket, waarmee het hele Europese beleidskader wordt hervormd om de doelstellingen van de Klimaatwet te halen.
Het Europese beleid heeft niet alleen een grote impact op Vlaanderen, maar Vlaanderen neemt ook actief deel aan de Europese onderhandelingen.
Meer informatie: Europees beleid (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap)
Europees Emissiehandelssysteem of ETS-emissiehandel
Om in 2050 te zijn, is een belangrijke inspanning van bedrijven in de elektriciteitssector, de luchtvaart, scheepvaart en de energie-intensieve industrie. Daarom legt Europa elk jaar een maximumuitstoot van broeikasgassen op aan deze sectoren. Dat plafond daalt geleidelijk. Bedrijven moeten beslissen wat voor hen goedkoper is:
- ofwel compenseren ze elke ton CO2-uitstoot door te investeren in klimaatvriendelijke maatregelen
- ofwel kopen ze emissierechten aan voor die uitstoot. Momenteel betaalt een bedrijf ongeveer 85 euro voor 1 ton CO2-uitstoot.
Vlaanderen en België hebben geen eigen regels over deze emissiehandel, maar volgen de Europese richtlijnen. Dit valt dan ook buiten de Vlaamse klimaatdoelstelling.
Voor de sectoren die niet onder het ETS vallen, hebben België en Vlaanderen zelf doelstellingen en bijhorende maatregelen. Het gaat om de sectoren transport, gebouwen, landbouw, afval, en kleinere industrie. Vlaanderen had de doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen in deze sectoren te doen dalen met 15,7% tegen 2020 ten opzichte van 2005. Tegen 2030 moet dat 40% zijn. De doelstelling voor 2020 werd behaald door gebruik te maken van flexibiliteitsmechanismen onder het Kyotoprotocol.
Meer informatie: EU-emissiehandelssysteem (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap)
EU-financiering voor Vlaamse energie- en klimaatprojecten
De Vlaamse overheid wil de komende jaren sterker gaan inzetten op het optimaal benutten van de EU-financieringsopportuniteiten voor projecten die bijdragen aan de realisatie van de Vlaamse energie- en klimaatdoelstellingen.
Bent u betrokken bij zo’n project en bent u op zoek naar Europese financiering? Dan bekijkt de Vlaamse overheid of u in aanmerking komt en begeleidt u graag verder.
Meer informatie: EU-financiering (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap)
Vlaams energie- en klimaatbeleid
Om bij te dragen aan de strijd tegen klimaatverandering, moeten de verschillende sectoren in Vlaanderen actie ondernemen. Om de klimaatdoelstellingen te behalen, heeft de Vlaamse overheid twee beleidskaders ontwikkeld:
- Klimaatstrategie 2050 met een visie om op lange termijn de broeikasgassen sterk te beperken, en uiteindelijk te evolueren naar een klimaatneutrale samenleving
- Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030 met concrete maatregelen op korte termijn. Hiermee neemt de Vlaamse overheid meer dan 300 maatregelen om al tegen 2030 broeikasgassen te reduceren.