Wonen in Eigen Streek
Wonen in Eigen Streek wil lokale besturen in de duurste Vlaamse gemeenten een instrument geven om de minder kapitaalkrachtige, plaatselijke bevolking te helpen bij een woningaankoop. Deze regeling geldt sinds 27 januari 2024.
Gemeente kiest zelf voor Wonen in Eigen Streek
Gemeenten kiezen zelf om via een gemeentelijk reglement in te stappen in Wonen in Eigen Streek (WIES). De Vlaamse Regering stelt zesjaarlijks de lijst van gemeenten vast (telkens 1 jaar voor de gemeentelijke legislatuur), waarbij ze onder andere rekening houdt met de mediaanprijzen van woningen in het Vlaams Gewest.
Bekijk de huidige lijst van WIES-gemeentes in de Vlaamse Codex.(opent in nieuw venster)
Voorwaarden voor gronden/woningen en kandidaat-kopers
WIES-gemeentes kunnen overdrachtsvoorwaarden laten gelden voor bepaalde gronden en de daarop gebouwde woningen. Alleen personen die aan bepaalde voorwaarden voldoen, kunnen zo een grond en de daarop gebouwde woning kopen.
Financiële tussenkomst voor koper (en bijhorende verplichtingen)
De WIES-gemeente geeft de koper een financiële tussenkomst via grondaandelen, voor minstens 50% van de schattingsprijs. De gemeente kan ook zelf de grond verwerven.
Daartegenover staan een aantal verplichtingen voor de koper:
- Als de koper de WIES-grond en/of WIES-woning overdraagt aan een derde, moet hij/zij/hun de financiële tussenkomst terugbetalen aan de gemeente. Dit wordt gebaseerd op de schattingsprijs van de grondaandelen bij overdracht.
- De koper moet de woning 20 jaar lang bewonen. Als de koper hieraan niet voldoet, moet hij/zij/hun een vergoeding betalen aan de WIES-gemeente.
Arrest nr. 5/2025 van 16 januari 2025 van het Grondwettelijk Hof
Tegen het WIES-decreet van 23 juni 2023 werden twee verzoekschriften tot vernietiging ingesteld bij het Grondwettelijk Hof. Op 16 januari 2025 heeft het Hof daarover uitspraak gedaan.
Wat zegt het Grondwettelijk Hof?
In de eerste plaats onderzocht het Grondwettelijk Hof de voorwaarde van lokale binding. Het Grondwettelijk Hof oordeelt dat deze in essentie wel in overeenstemming is met de Europese regels rond vrij verkeer. Maar het Hof stelt wel vast dat het gelijkheidsbeginsel wordt geschonden als bewoning van aangrenzende gemeenten wordt beperkt tot gemeenten in het Vlaamse Gewest. Het Hof oordeelt daarom dat ook de bewoning in een aangrenzende gemeente in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest of het Waalse Gewest in rekening moet kunnen worden gebracht.
Daarnaast werd aangevoerd dat de regeling mogelijk in strijd is met de regels rond staatssteun. Het Grondwettelijk Hof heeft zich hier niet over uitgesproken, maar heeft de kwestie doorverwezen naar het Hof van Justitie.
Wat betekent dit voor de WIES-gemeenten?
Het Grondwettelijk Hof vernietigde een specifiek aspect van de voorwaarde van lokale binding, in die zin dat nu ook bewoning in een aangrenzende gemeente buiten het Vlaamse Gewest moet worden meegeteld. Dit betekent dat wanneer u als WIES-gemeente ook rekening houdt met de bewoning in aangrenzende gemeenten, het ook kan gaan om een gemeente uit een ander gewest (Brussels Hoofdstedelijk of Waals Gewest). Over de optie om de lokale binding enkel vast te stellen op basis van bewoning van de WIES-gemeente zelf, deed het Grondwettelijk Hof geen uitspraak. Die optie blijft dus ongewijzigd.
Het kan nog enige tijd duren vooraleer het Hof van Justitie de kwestie van staatssteun zal behandelen. Om daarover toch zo snel als mogelijk duidelijkheid te krijgen, is besloten om in gesprek te gaan met de Europese Commissie.
Contact
Vragen over Wonen in Eigen Streek kunt u richten tot johan.baeten@vlaanderen.be(opent in uw e-mail applicatie).
Lokale besturen uit de Vlaamse rand rond Brussel kunnen ook terecht bij Vlabinvest (opent in nieuw venster)voor ondersteuning.
WIES-reglementen
De gemeenteraad van Malle keurde op 28 maart 2024 het gemeentelijk reglement over Wonen in Eigen Streek goed. Bekijk het document hier.(PDF bestand opent in nieuw venster)