Laten we eens teruggaan naar het begin, naar het ‘momentum’ van het agentschap en die eerste uitbetaling. Hoe kijk je daar vandaag op terug?

Leo Van Loo: ‘De start van het Groeipakket was een spannende periode. We moesten een nieuwe organisatie opzetten, en er was veel druk om de eerste uitbetaling op 8 februari 2019 goed te laten verlopen. De dag zelf was ongelooflijk spannend. We hadden een persconferentie gepland, maar we waren pas helemaal zeker dat alles goed was gegaan toen we de eerste melding kregen dat een gezin het Groeipakket had ontvangen. Dat was een enorme opluchting. De gezinnen hebben er uiteindelijk weinig van gemerkt. Ze hebben hun geld gewoon op tijd gekregen.’

Bruno Vanobbergen: ‘De invoering van het Groeipakket gaf Vlaanderen een belangrijke financiële basispijler om een sterk geïntegreerd gezinsbeleid vorm te geven. De financiële ondersteuning via het Groeipakket maakt voor veel gezinnen een fundamenteel verschil.’

Waar ben je zelf trots op?

Bruno Vanobbergen: ‘De automatisering en het feit dat het Groeipakket echt een pakket is. De eerste zorgt ervoor dat gezinnen snel en eenvoudig hun Groeipakket ontvangen. Dit is belangrijk, want het is een recht van elk kind. En dankzij een aantal toeslagen in het pakket krijgen gezinnen met lagere inkomens of gezinnen met een kind met bijvoorbeeld een aandoening meer ondersteuning. Samen maken ze van het Groeipakket een krachtig instrument om de kansen van alle kinderen in Vlaanderen te vergroten.’

Leo Van Loo: ‘Klopt. Bijna alle toeslagen worden automatisch toegekend, wat het voor gezinnen veel eenvoudiger maakt. Ook vanuit Nederland wordt er met afgunst naar dit systeem gekeken. Het Groeipakket is een enorme verruiming tegenover de vroegere kinderbijslag. Naast het basisbedrag is er een sociale toeslag die niet meer afhankelijk is van de arbeidssituatie van de ouder(s) en tal van toeslagen. Zo ontvangen 320.000 kinderen een sociale toeslag extra, is het bereik van de zorgtoeslag toegenomen, en krijgen 30% meer gezinnen een schooltoeslag. En niet onbelangrijk: we zijn er altijd in geslaagd om het Groeipakket zonder onderbreking, volledig en correct uit te betalen.’

Wat is de grootste verwezenlijking van het Groeipakket?

Leo Van Loo: ‘Er zijn er zelfs drie: de verruiming van de sociale toeslagen, de automatische toekenning van de schooltoeslagen en de flexibiliteit om nieuwe maatregelen op te nemen in het stelsel, zoals de coronatoeslag. Het Groeipakket is doeltreffend en efficiënt tegelijk. Het zorgt ervoor dat meer gezinnen de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben, en dat de middelen die voor de gezinnen bestemd zijn, ook zeker tot bij de gezinnen geraken.’

Bruno Vanobbergen: ‘De flexibiliteit van het Groeipakket is inderdaad een grote troef. Zo kunnen we bijsturen in tijden van crisis. De snelheid waarmee het Groeipakket uitvoering kon geven aan de beslissing van de Vlaamse Regering om een extra premie toe te kennen aan alle gezinnen toen de coronacrisis uitbrak, was ongezien. Ik blijf ook benadrukken dat het Groeipakket echt niet mag vergeleken worden met het oude systeem. Zoals Leo terecht aanhaalt, die verruiming van de inkomensgrenzen om een sociale toeslag te krijgen, zorgt voor een grote impact. Laat me het concreet maken. In 2018, in de federale kinderbijslagregeling, kreeg één kind op tien een sociale toeslag. Negen gezinnen op tien kregen dus enkel het vaste bedrag. Vandaag krijgt 30% van de kinderen die recht hebben op een Groeipakket, een sociale toeslag door die verruiming van de inkomensgrenzen. Dat is één kind op drie dat sterker ondersteund wordt.’

Zou je de gezinsbijslagen vandaag op dezelfde manier organiseren? Wat zou je wel/niet veranderen?

Leo Van Loo: ‘Over het algemeen is de opzet van het Groeipakket succesvol geweest. Het principe van scheiding tussen beleid en uitvoering is een gezond principe en bevordert een samenhangende aanpak. De samenwerking tussen Opgroeien en het Agentschap Uitbetaling Groeipakket verloopt goed en houdt verschillende vormen van gezinsondersteuning verbonden. Sinds begin 2019 staan 4 private uitbetalers en FONS, uitbetaler van de Vlaamse overheid, paraat om de continuïteit van de uitbetalingen te waarborgen.’

‘We werken hiervoor allemaal met dezelfde betaalapplicatie, wat niet alleen de efficiëntie verhoogt maar ook zorgt voor een samenvoeging van de data. We werken samen in de raad van bestuur van ons agentschap om het uitbetalingsstelsel te organiseren. De overstap was voor iedereen lastig, andere structuur, nieuwe applicatie, andere collega’s in sommige gevallen, enz. Die fase is gelukkig voorbij.’

Bruno Vanobbergen: ‘Ervaring scherpt inzicht. Kijk ik bijvoorbeeld naar de zorgtoeslagevaluatie, is er destijds onvoldoende ingeschat geweest hoe complex die papieren dossieroverdracht en dossierverwerking was. Die complexiteit maakte dat er nood was aan veel meer menskracht dan voorzien. Extra artsen aantrekken als overheid was heel moeilijk. Corona heeft dit nijpend tekort aan beschikbare evaluerende artsen nog versterkt. Het zijn zware jaren geweest voor gezinnen die lang moesten wachten op hun zorgtoeslag. Evengoed is het voor de medewerkers Zorgtoeslag bij Opgroeien heel moeilijk geweest want er werd keihard gewerkt maar de achterstand nam toe.’

‘We hebben de voorbije jaren alles op alles gezet om de achterstand in de verwerking van aanvragen weg te werken. Dat is ons gelukt. We zijn nu vijf jaar later. De ervaring heeft ons veel geleerd. Er zijn heel wat drempels weggewerkt, het systeem is eenvoudiger gemaakt, er is veel gedigitaliseerd, we hebben het team Zorgtoeslag kunnen versterken tot een ploeg van 60 straffe medewerkers. Ouders die vandaag een aanvraag zorgtoeslag indienen, krijgen gegarandeerd binnen de twee maanden een beslissing. Er is nu ruimte om vooruit te blikken en te kijken hoe Opgroeien Zorgtoeslag nog kan versterken. We willen in 2024 het aanvragen van een Zorgtoeslag nog verder vereenvoudigen en alle zorgprofessionals rondom een gezin met een kind met een ondersteuningsbehoefte goed informeren en betrekken. Samen zorgen we dat élk kind dat recht heeft op een zorgtoeslag die ook krijgt.’

Uit de ervaringen van de afgelopen jaren is geleerd dat het belangrijk is om de meest kwetsbaren nog sterker te ondersteunen. Als er keuzes moeten worden gemaakt, dan is dit waar de focus moet liggen. ”Wat zou een volgende grote ‘stap’ vooruit betekenen?

Bruno Vanobbergen: ‘Vanuit de visie ‘Vroeg & Nabij’ vind ik het belangrijk om het Groeipakket nog sterker te verbinden met het lokale niveau en met gezinnen zelf. Dit kan door lokaal meer zichtbaar te zijn in de vertrouwde omgeving van gezinnen. Ook kan er samengewerkt worden met lokale besturen. De data van het Groeipakket kunnen hierbij worden gebruikt.’

‘Verder inzetten op het “only once”-principe. Dit houdt in dat gezinnen niet keer op keer dezelfde informatie moeten geven. Ouders geven ook aan dat het lastig en emotioneel is om opnieuw (dezelfde) uitleg te geven wanneer je voor je kind iets moet aanvragen. Ten slotte is het belangrijk om over verschillende administraties heen meer duidelijkheid te krijgen wat betreft diagnostiek en inschaling. Er worden al stappen gezet, maar het is belangrijk om tot meer integratie en helderheid te komen op het niveau van welzijn. Dit zou een grote stap vooruit zijn.’

Leo van Loo: ‘Ook al zijn we hier al goed in, het Groeipakket kan nog groeien door verder te automatiseren, ook met nieuwe technieken zoals artificiële intelligentie, om gezinnen nog beter bij te staan. Een snellere verwerking van inkomenswijzigingen, ervoor zorgen dat elk kind dat recht heeft op een zorgtoeslag die ook krijgt, nog efficiëntere uitbetaling van andere toeslagen, zoals de kleutertoeslag en de schooltoeslag. In welke richting het Groeipakket ook evolueert, onze grote beschikbaarheid voor de gezinnen, moeten we zeker behouden.’

‘We zijn bereikbaar via mail, telefoon, website, sociale media en sinds dit jaar experimenteren we ook met chat. Daarnaast blijven we ook fysiek aanwezig in plaatselijke loketten, in Huizen van het Kind, via OCMW’s en andere lokale besturen. Veel gezinnen verwachten en waarderen die laagdrempelige aanwezigheid. Dat heb ik toch ook geleerd: automatisering en goede persoonlijke dienstverlening gaan hand in hand.’