De overheid wordt uitgedaagd om flexibel te schakelen tussen verschillende rollen en die te combineren waar nodig. Een rechtmatige en presterende overheid moet ook een netwerkende en responsieve overheid kunnen zijn. Door innovatie in onze beleidspraktijken, gevoed door de principes van systeem- en designdenken, kunnen we evolueren naar een wendbare, performante, burgergerichte en toegankelijke overheid die complexe maatschappelijke uitdagingen aanpakt.

Innovatie is hier dus niet uitsluitend technisch of digitaal, maar betekent ook anders omgaan met stakeholders en zo de kracht van de samenleving erbij betrekken. Hoewel de inzet van technologie een rol kan spelen, is louter het digitaliseren van bestaande processen geen innovatie. We leren dat het facettenmodel van OPSI een interessante manier is om de verschillende perspectieven van innovatie te integreren.

Innovatie is een serieuze bezigheid, maar er moet toch ruimte worden voorzien om creatief te zijn, te experimenteren en er zo dingen uit op te steken.

Innoveren binnen de overheid kunnen we versterken door samen te werken met anderen. Er is nood aan een netwerk(opent in nieuw venster) waarbij we persoonlijke contacten kunnen leggen, van elkaar kunnen leren en over concrete cases kunnen discussiëren. De kracht van deze partnerschappen kunnen voor duurzame en maatschappelijke oplossingen zorgen. We hebben dit geïllustreerd aan de hand van verschillende filmpjes waarin we zien hoe samenwerkingsprojecten enthousiasmerend kunnen werken en niet moeilijk hoeven te verlopen.

In zo een netwerk is inclusie onmisbaar, omdat het zorgt voor nieuwe ideeën, werkwijzen en thema’s. Daarom is het jammer om te merken dat het betrekken van diverse groepen in (innovatie)projecten binnen de Vlaamse Overheid nog vaak geen vanzelfsprekendheid is en dat je bijvoorbeeld in brainstorms en workshops nog vaak enkel blanke collega’s van een bepaalde leeftijd met een redelijk salaris en een goede opleiding tegenkomt.

Zoals eerder aangekaart, vraagt innovatie ruimte om te experimenteren en hieruit te leren. Systematisch uitproberen en bestuderen helpt om die kennis later toe te passen in een vervolgtraject. Het INO-team heeft met een paar collega’s een leertraject doorlopen rond alternatieve methodes om te monitoren en te evalueren, en bekijkt nu hoe ze daar een vervolg op kunnen vormgeven.

Last but not least is het stimuleren van innovatievaardigheden onmisbaar. Specifieke kennis en vaardigheden zijn nodig bij het innovatieproces, maar de belangrijkste eigenschap is de attitude. Met andere woorden: collega’s die zich ondernemend gedragen. Je kan hierbij spreken over de gewenste evolutie van civil servant naar civil entrepreneur. Dit zal de innovatiekracht binnen de overheid versterken.

Lees meer over deze leerpunten en bouwstenen in ons artikel in het Vlaams Tijdschrift voor Overheidsmanagement(PDF bestand opent in nieuw venster) (2022, 1).