Onder de noemer "Natuur en maatschappij" verzamelen we innovatief onderzoek rond landbouw, multifunctionele landschappen, natuur in de stad en natuurverbondenheid.
Natuur in de stad
In Vlaanderen is een complexe ruimtelijke structuur ontstaan. De traditionele grenzen tussen bebouwde ruimte en open ruimte vervagen. De natuur is versnipperd en steeds meer mensen wonen in de stad of in stedelijke gebieden. Door het onderzoek over natuur in de stad te versterken, wil het INBO bijdragen om de leefbaarheid van steden te vergroten en om de mens in de stad dichter bij de natuur te brengen. Dit thema wordt benaderd in drie onderzoekssecties:
Ecologische invalshoek op stadsnatuur
Ecosysteemdiensten in de stad
Maatschappelijke aspecten van stedelijke natuur
Multifunctionele landschappen
In Vlaanderen staat de open ruimte onder zware druk omdat diverse groepen zeer verschillende verwachtingen hebben van dezelfde ruimte. Deze landschappen zijn nl. essentieel voor voedsel- en houtproductie, leveren heel wat maatschappelijk-belangrijke ecosysteemdiensten (zoals overstromingsveiligheid, bestuiving, buitenrecreatie), en zijn belangrijk voor biodiversiteit. Er wordt ook naar deze gebieden gekeken om oplossingen te vinden voor de klimaatuitdagingen en de biodiversiteitscrisis. Daarom staat het behoud en duurzaam beheer van een kwalitatieve en multifunctionele open ruimte hoog op de agenda in het Vlaamse beleid. De uitdaging bestaat erin om de verschillende functies op een slimme en toekomstgerichte manier te combineren zodat: 1) legitieme noden van verschillende actoren tot hun recht kunnen komen, en 2) er kansen gecreëerd worden voor natuurlijke processen en biodiversiteit.
Het INBO-programma multifunctionele landschappen heeft tot doel gebiedsgerichte processen te ondersteunen (zoals bv. Landschapsparken, Waterlandschappen). Dit doen we enerzijds door de multifunctionaliteit van landschappen en/of landschapselementen beter in kaart te brengen, en de mogelijke frictiepunten die kunnen optreden tussen verschillende actoren. Anderzijds werken we via co-creatieve processen en systeemdenken met lokale partners om tot breed gedragen oplossingpistes te komen, die kunnen bijdragen aan een duurzame gebiedsontwikkeling. We maken hiervoor o.a. gebruik van socio-ecologisch systeemdenken, ecosysteemdiensten-onderzoek, actorenonderzoek, onderzoek van percepties en waarden, governance analyse en participatief actieonderzoek. Deze aanpak passen we toe bij onder andere:
