Zoeken
Terug naar overzicht

WILDCARD (EVINBO)

(foto INBO)
(foto INBO)

Details

Om de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs en de Europese Green Deal te halen, is het noodzakelijk om de netto uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 tot nul te herleiden. Naast verminderde uitstoot zal ook actieve CO2-vastlegging nodig zijn, die tegelijk ook zorgt voor behoud van biodiversiteit. WILDCARD zal, voor het eerst in Europa, de potentiële impact beoordelen van zowel natuurlijke verbossing van verlaten landbouwgrond als van ‘set-aside’-strategieën in bestaande bossen op ‘in situ’ koolstofvastlegging en biodiversiteit en dat op meerdere ruimtelijke en temporele schalen.

------

Europa streeft ernaar om de netto uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 sterk terug te dringen en tegen 2050 zelfs volledig klimaatneutraal te worden. Dit is cruciaal als we de  opwarming van de aarde tot 1,5 °C willen beperken en de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs willen verwezenlijken. Daarbij worden flinke inspanningen voorzien om de uitstoot te verminderen, maar men rekent er ook op dat een deel van de koolstofuitstoot kan worden gecompenseerd door meer koolstof op te slaan in landbouw, bos en natuur.

Eén piste daarbij is om meer gebieden over te laten aan de natuur. Deze ontwikkelingen naar meer spontane natuur worden ook wel ‘rewilding’ genoemd. De EU wil de bijdrage van deze ‘rewilding’processen ook onderbouwd kunnen begroten.  Daarom lanceerde ze een oproep in het kader van het Horizon-onderzoeksprogramma met als thema “Let nature help do the job: Rewilding landscapes for carbon sequestration, climate adaptation and biodiversity.”

WILDCARD is één van de onderzoeksprojecten dat binnen dit programma wordt gefinancierd en zal focussen op twee ‘rewilding’-processen met een belangrijke impact op de koolstofbalans, met name verbossing van landbouwgronden en ‘set-aside’ van beheerde bossen.

Heel wat afgelegen landbouwgronden in Europa worden verlaten en gaan spontaan verbossen, waarbij koolstof wordt opgeslagen. De laatste 30 jaar is de bosoppervlakte in Europa zo met 10% toegenomen en ook de komende decennia zal deze trend zich doorzetten. Tegelijk worden ook meer en meer bossen bewust uit beheer genomen en beschermd in reservaten en nationale parken. De spontane ontwikkeling naar een meer natuurlijk bos zorgt eveneens voor koolstofopslag. De verwachting is dat ook deze oppervlakte sterk zal toenemen. De EU wil de lidstaten immers stimuleren om meer gronden, en dus ook bossen, onder ‘strict protection’ te plaatsen.

Voor het eerst in Europa zal binnen het WILDCARD-project de potentiële impact van deze processen op de koolstofbalans, als ‘nature based solution’ worden berekend. Maar ook de impact op biodiversiteit en de locale maatschappelijke context wordt bekeken.

WILDCARD is een consortium van 16 onderzoeksinstellingen, waarbij INBO één van de grotere partners is. In WILDCARD gaan we via uitgebreide metingen in heel Europa gericht gaan bepalen hoeveel koolstof er bij die spontane processen effectief wordt opgeslagen, maar ook wat de effecten zijn op de lokale biodiversiteit. Dit doen we zowel in verbossende voormalige landbouwgronden als in bossen die de laatste decennia uit beheer zijn genomen. Klassieke veldmetingen en staalnames worden gecombineerd met nieuwe technieken zoals LiDAR en eDNA. Modelleerders gaan vervolgens met die cijfers aan de slag, en berekenen wat dat dan voor heel Europa betekent, maar ook wat de toekomst kan brengen bij uiteenlopende klimaat- en landgebruikscenario's.

Andere partners gaan dan weer kijken naar de socio-economische aspecten van deze evolutie. Hoe staat de lokale bevolking tegenover deze nieuwe ontwikkelingen ? Niet alleen hun leefomgeving en lokale economie gaat sterk veranderen, met die spontane processen komen ook soorten terug (zoals bevers, beren en wolven) die een belangrijke impact kunnen hebben op hun dagelijkse leven. En in de mediterrane landen is het risico op bosbranden en ‘wildfire’ ook een heel belangrijk thema. We proberen dit goed in beeld te brengen via gerichte case-studies en actieve interactie via bevragingen en de oprichting van een ‘rewilding forum’.

De uiteindelijke resultaten van dit onderzoek zullen worden verspreid via wetenschappelijke publicaties, maar ook vertaald in een reeks concrete en realistische aanbevelingen voor beleidsmakers en communicatie naar het brede publiek, o.a. via een podcastreeks om te komen tot een beter begrip van de mogelijkheden en beperkingen van ‘rewilding’ in Europa om de mondiale klimaatdoelstellingen te bereiken.

Het specifieke takenpakket van het INBO omvat :

  • Aanleveren van veldmetingen van bovengrondse koolstofstocks en fluxes in onbeheerde bossen, en referentiewaarden voor het gemiddelde bos (uit de VBI)
  • Coördineren en aansturen van een europa-wijde staalnamecampagne voor het bepalen van ondergrondse koolstofstocks in onbeheerde bossen.
  • Bij deze veldwerkcampagne worden tegelijk eDNA-stalen genomen van strooisel en bodem om de biodiversiteit aan bodemleven (van bacteriën tot pissebedden) te bepalen
  • Het INBO-bodemlabo zal ook instaan voor alle bodemanalyses uit deze deelopdracht en de verwerking van de bodemkoolstofgegevens zal ook door het INBO gebeuren
  • Via zijn netwerken van eindgebruikers (o.a. Gebruikersplatform Bosonderzoek) zal het INBO ook een inbreng doen in het onderzoek naar ‘social acceptance’ van spontane bosontwikkeling en conflicten rond toegenomen wildschade en predatie door rewilding.

Het project wordt gefinancierd door het Horizon Europe programma van de Europese Unie onder subsidieovereenkomst nr. 101081177. Het wordt gecoördineerd door de Universiteit van Udine in Italië en wordt uitgevoerd door volgende partners:

Status In uitvoering
Effectieve start/einddatum 31/01/2024 - 30/01/2028

Teams

INBO Onderzoeksdomein(en)

  • Bodem & lucht
  • Bos
  • Klimaat

Tags

  • bodem
  • bos
  • EVINBO
  • beheer
  • bodem
  • evinbo

Deelnemers

Veronique Adriaenssens
Heleen Deroo
Bruno De Vos
Kris Vandekerkhove
Yannick De Win
Nathalie Cools
Misschien zocht u?
Gerelateerde informatie geven op basis van: