Zoeken
Natuurindicatoren
Terug naar overzicht
Trend visindex Zeeschelde
Publicatiedatum: 2024-02-22T10:00:00+01:00
De visindex score varieert, in vergelijking met vroeger, veel minder sterk naargelang de saliniteitszone. De ecologische waardering in het zoetwatergetijdegebied (Temse-Merelbeke) scoort in 2023 iets beter dan in 2022 maar veel minder goed dan de voorgaande jaren en haalt voor het tweede jaar op rij een ‘ontoereikende kwaliteit’. De stroomafwaarts gelegen zwak brakke en brakke zone scoren minder goed dan in 2022 en zijn een klasse gezakt, van een ‘matige kwaliteit’ naar een ’ontoereikende kwaliteit.
Scores visindex (EQR): 0-0,25 = slecht; 0,25-0,50 = ontoereikend; 0,50-0,75= matig; 0,75-1.00 = goed
Definitie
Voor de evaluatie van het visbestand in de Zeeschelde werd een zone-specifieke visindex ontwikkeld. De visindex geeft een geïntegreerde score van de ecologische kwaliteit van het visbestand weer ten opzichte van een referentiesituatie. De index waarde wordt omgerekend naar een score (EQR of Ecological Quality Ratio) die kan variëren tussen 0 (slecht) en 1 (Maximaal Ecologisch Potentieel).
Bespreking
Vanaf 2010 stellen we voor de zoetwaterzone een sterke stijging vast van de EQR tot in 2020. We noteren dan vooral in de zoetwaterzone een kwaliteitstoename wat resulteerde in het behalen van het ‘goed ecologisch potentieel’ (GEP) vanaf 2012, m.u.v. de matige kwaliteit in 2016, 2017 en 2021. Vanaf 2022 wordt hier opnieuw slechts een ‘ontoereikende kwaliteit’ behaald.
In 2023 vingen we 16 referentiesoorten in de zoetwaterzone. Het aantal gevangen individuen per fuikdag scoort goed. Het relatief percentage diadrome vissen, gespecialiseerde paaiers, piscivoren en benthische soorten scoren anno 2023 opnieuw niet goed zodat in deze zone weeral slechts een ‘ontoereikende kwaliteit’ wordt gehaald.
In de zwak brakke zone vingen we in 2023, 15 referentiesoorten. Het aantal gevangen individuen is toegenomen in vergelijking met dat van 2022 (71/fuikdag naar 117/fuikdag), deze metriek scoort dan ook goed. De metrieken estuarine species samen met de intolerante species scoren het laagst. De overige metrieken scoren iets beter maar toch daalt de kwaliteit van een ‘matige kwaliteit’ in 2022 naar een ‘ontoereikende kwaliteit’ in 2023. De metrieken in 2022 en 2023 zijn nochtans vergelijkbaar met uitzondering van de metriek ‘migrerende soorten’ die in 2022 de score van een ‘maximaal ecologisch potentieel’ kreeg en de uiteindelijke EQR in 2022 zo met een klasse verhoogde.
In de brakke zone vingen we in 2023, slechts 9 referentiesoorten, dat zijn er vijf minder dan in 2022. De metrieken gespecialiseerde paaiers, intolerante soorten en habitat gevoelige soorten, scoren een ‘ontoereikende kwaliteit’. De overige metrieken scoren iets beter maar toch wordt in deze zone ook een ‘ontoereikende kwaliteit’ gehaald. De metrieken zijn vergelijkbaar met die van 2022, alleen werd toen voor de metriek percentage intolerante individuen de score van het ‘maximaal ecologisch potentieel’ gehaald, wat anno 2022 resulteerde in een ‘matige kwaliteit’.
Diadrome soorten (= vissen die tussen zoet en zout water migreren om naar hun paaiplaats te gaan) zijn algemeen aanwezig in de Zeeschelde. Diadrome soorten zoals fint en spiering gebruiken het zoetwatergebied van het estuarium als paaihabitat terwijl paling het estuarium als opgroeigebied gebruikt en de Zeeschelde verlaat om te paaien in de Sargasso zee.
Meer weten?
Metadata over Trend visindex Zeeschelde
Publicatiedatum: 2024-02-22T10:00:00+01:00
Technische informatie
- Periodiciteit: jaarlijks
- Volgende update: februari 2025
- Databereik: 2007-2023
Databron
- Producent: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
- Dataset: Data van Zeeschelde in VIS (Vis Informatie Systeem)
- Gegevensinzameling: De bemonstering gebeurt op zes plaatsen in de Zeeschelde: één mesohalien station (Paardenschor), twee locaties in de oligohaliene zone (Antwerpen en Steendorp) en drie locaties in de zoetwaterzone (Kastel, Appels en Overbeke). De bemonstering gebeurt telkens in het voorjaar, de zomer en het najaar.
Berekeningswijze
De index geeft een geïntegreerde score van de ecologische kwaliteit van het visbestand weer ten opzichte van een referentiesituatie. De index waarde wordt omgerekend naar een score (EQR of Ecological Quality Ratio) die kan variëren tussen 0 (slecht) en 1 (Maximaal Ecologisch Potentieel).
Opmerkingen bij de gegevenskwaliteit en betrouwbaarheid
Volgens Breine et al. (2010) worden er bij de validatie mits toelating van een kleine type I of II fout, 94% van de locaties correct beoordeeld.
Download
Broncode indicator: visindex_zeeschelde.Rmd
Broncode metadata: metadata_visindex_zeeschelde.Rmd
| Beschrijving | Gegevens | Metadata |
|---|---|---|
| Basisdata | visindex_zeeschelde.csv | visindex_zeeschelde.yml |
Referenties
Breine, Jan, Adinda De Bruyn, Linde Galle, Isabel Lambeens, Yves Maes,
Thomas Terrie, en Gerlinde Van Thuyne. 2021. Opvolgen van het
visbestand in het Zeeschelde-estuarium: Viscampagnes met schietfuiken
2020. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 3.
België: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. https://doi.org/10.21436/inbor.29281830.
Breine, Jan, Adinda De Bruyn, Linde Galle, Isabel Lambeens, Yves Maes,
en Gerlinde Van Thuyne. 2016. Opvolgen van het visbestand in het
Zeeschelde-estuarium: viscampagnes 2015. Rapporten van het
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2016.12063029. Instituut
voor Natuur- en Bosonderzoek.
———. 2017. Opvolging van het visbestand in het Zeeschelde-estuarium:
Viscampagnes 2016. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek 20. België: Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek. https://doi.org/10.21436/inbor.12862741.
———. 2018. Monitoring van het visbestand in het
Zeeschelde-estuarium.: Viscampagnes 2017. Rapporten van het
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 40. België:
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. https://doi.org/10.21436/inbor.14245903.
Breine, Jan, Linde Galle, Isabel Lambeens, Yves Maes, Thomas Terrie, en
Gerlinde Van Thuyne. 2019. Opvolgen van het visbestand in het
Zeeschelde-estuarium: Viscampagnes 2018. Rapporten van het
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 27. België:
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. https://doi.org/10.21436/inbor.16173314.
———. 2020. Opvolgen van het visbestand in het Zeeschelde-estuarium:
Viscampagnes 2019. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek 6. België: Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek. https://doi.org/10.21436/inbor.17807329.
Breine, Jan, Joachim Maes, Paul Quataert, Erika Van den Bergh, Ilse
Simoens, Gerlinde Thuyne, en Claude Belpaire. 2007. ‘A fish-based
assessment tool for the ecological quality of the brackish Schelde
estuary in Flanders (Belgium)’. Hydrobiologia 575
(april): 141–59. https://doi.org/10.1007/s10750-006-0357-z.
Breine, Jan, J Maes, F Ollevier, en S Maarten. 2011. ‘Fish
assemblages across a salinity gradient in the Zeeschelde estuary
(Belgium) test’. Belgian journal of zoology 141 (2):
21–44.
Breine, Jan, Paul Quataert, Maarten Stevens, Frans Ollevier, Filip A. M.
Volckaert, Ericia Van den Bergh, en Joachim Maes. 2010. ‘A
zone-specific fish-based biotic index as a management tool for the
Zeeschelde estuary (Belgium)’. Marine Pollution Bulletin
60 (7): 1099–1112. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2010.01.014.
Breine, Jan, Maarten Stevens, Erika Van den Bergh, en Joachim Maes.
2011. ‘A reference list of fish species for a heavily modified
transitional water: The Zeeschelde (Belgium)’. Belgian
Journal of Zoology 1 (januari).
Breine, Jan, Maarten Stevens, en Gerlinde Van Thuyne. 2011.
Opvolging van het visbestand van de zeeschelde: resultaten voor
2010. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
INBO.R.2011.4. België: Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek.
Breine, Jan, Maarten Stevens, Gerlinde Van Thuyne, en Claude Belpaire.
2010. Opvolging van het visbestand van de zeeschelde: resultaten
voor 2008-2009. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek INBO.R.2010.13. België: Instituut voor Natuur-
en Bosonderzoek.
Breine, Jan, en Gerlinde Van Thuyne. 2012. Opvolging van het
visbestand van de zeeschelde:: resultaten voor 2011. Rapporten van
het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2012.24.
België: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.
———. 2013. Opvolging van het visbestand van de Zeeschelde:
resultaten voor 2012. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek INBO.R.2013.13. België: Instituut voor Natuur-
en Bosonderzoek.
———. 2014. Opvolging van het visbestand in de Zeeschelde:
viscampagnes 2013. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek INBO.R.2014.1413950. België: Instituut voor
Natuur- en Bosonderzoek.
———. 2015. Opvolging van het visbestand in de Zeeschelde:
viscampagnes 2014. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek INBO.R.2015.6977363. België: Instituut voor
Natuur- en Bosonderzoek.
Cuveliers, Els, Maarten Stevens, J Guelinckx, F Ollevier, Jan Breine, en
Claude Belpaire. 2007. Opvolging van het visbestand van de
Zeeschelde: resultaten voor 2006. Rapporten van het Instituut voor
Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2007.48. België: Instituut
voor Natuur- en Bosonderzoek.
Guelinckx, J, E Cuveliers, F Ollevier, Maarten Stevens, Jan Breine, en
Claude Belpaire. 2008. Opvolging van het visbestand van de
zeeschelde: resultaten voor 2007. Rapporten van het Instituut voor
Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2008.39. België: Instituut
voor Natuur- en Bosonderzoek.
Maes, J, D Ercken, B Geysen, en and F Ollevier. 2003. Opvolging van
het visbestand van de zeeschelde. Resultaten voor 2002.
Studierapport in opdracht van AMINAL, Afdeling Bos en Groen. Instituut
voor Bosbouw en Wildbeheer.
Maes, J, B Geysen, Maarten Stevens, en F Ollevier. 2004. Opvolging
van het visbestand van de zeeschelde. Resultaten voor 2003.
Studierapport in opdracht van AMINAL, Afdeling Bos en Groen. Instituut
voor Bosbouw en Wildbeheer.
Maes, J, B Geysen, Maarten Stevens, F Ollevier, Jan Breine, en Claude
Belpaire. 2005. Opvolging van het visbestand van de zeeschelde:
resultaten voor 2004. Rapporten van het instituut voor bosbouw en
wildbeheer - sectie visserij. Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer.
Stevens, Maarten, J Maes, J Guelinckx, F Ollevier, Jan Breine, en Claude
Belpaire. 2006. Opvolging van het visbestand van de Zeeschelde:
resultaten voor 2005. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en
Bosonderzoek INBO.R.2006.45. België: Instituut voor Natuur-
en Bosonderzoek.