Hoop in bange dagen: bescherming van de vuursalamander in Vlaanderen
De vuursalamander is een van de grootste salamanders van Europa en leeft bij voorkeur in vochtige loofbossen doorsneden met bronbeekjes. Het is een prioritaire soort in het Vlaamse natuurbeleid, maar schimmelziektes in omliggende regio’s en landen vormen een ernstige bedreiging. Dat verhoogt de noodzaak om onze populaties te beschermen. We onderzochten in opdracht van Natuur en Bos de toestand van Vlaamse populaties en stelden beheerrichtlijnen op.
Vangst-hervangstonderzoek in zestien populaties toonde grote variatie in dichtheden en genetische diversiteit. Terwijl sommige populaties meer dan duizend dieren per hectare tellen, zijn andere klein en genetisch verarmd. Habitatonderzoek wees op het belang van een lage hellingsgraad, microreliëf, geschikte voortplantingswateren en een traag afbrekende humuslaag. Klimaatverandering blijkt de groei van salamanders negatief te beïnvloeden, wat klimaatrobuust bosbeheer essentieel maakt.
In geval van bosomvorming adviseren we geleidelijk te werk te gaan om zo het bosklimaat te behouden. Ook bevelen we de bescherming van voortplantingswateren en het creëren van extra waterhabitats zoals bospoelen aan. Bufferstroken en omleidingsgrachten rond hun leefgebied moeten de aanvoer van erosiemateriaal en nutriënten beperken.
Prioritering op basis van populatiedichtheid, genetische diversiteit en habitatkwaliteit leidde tot site-specifieke richtlijnen en translocatieplannen. In situ translocaties genieten de voorkeur, als er hoogkwalitatieve habitats zijn. Dit onderzoek benadrukt het belang van gerichte maatregelen voor het behoud van deze iconische soort.
Jeroen Speybroeck
Beeld boven: vuursalamander (foto Jeroen Speybroeck)
