Nieuwe Rode Lijst voor Vlaamse amfibieën en reptielen
Rode Lijsten beoordelen de uitsterfkans van soorten in een regio en helpen gericht beleid te voeren voor bedreigde soorten. De nieuwe lijst evalueert vijftien amfibieën- en zes reptielensoorten in Vlaanderen. Hoewel de boomkikker positief evolueerde van ‘ernstig bedreigd’ naar ‘bedreigd’, blijven de meeste soorten ‘kwetsbaar’. De belangrijkste oorzaken zijn habitatverlies, habitatfragmentatie, invasieve soorten, ziektes en klimaatverandering.
Amfibieën hebben netwerken van geschikte voortplantingswateren nodig. Dit vraagt om divers beheer, zoals afgestemd op de specifieke situatie in elk gebied: poelen ontdiepen bij langdurige hoge waterstanden en/of verdiepen bij droogte. Zo wordt er beter ingezet op gevarieerd en voldoende groot leefgebied om een populatie te droge of natte periodes te laten overleven.
Voor reptielen is structuurvariatie essentieel. Grootschalige begrazing of maaibeheer creëert echter vaak homogene habitats, wat schadelijk is. Verdroging van heidegebieden vormt een grote bedreiging voor soorten zoals de adder, levendbarende hagedis, heikikker en poelkikker.
Kweekprogramma’s bieden hoop voor de meest bedreigde soorten, maar zonder voldoende leefgebied blijft hun impact beperkt. Habitatgeschiktheidscriteria moeten minimaal worden gegarandeerd vooraleer een herintroductie zinvol is.
De afname van amfibieën- en reptielenpopulaties verstoort biodiversiteit en ecologische processen. Hun behoud is cruciaal voor het functioneren van ecosystemen.
Jeroen Speybroeck, Loïc van Doorn, Sam Van de Poel, Dirk Maes
Beeld boven: poelkikker (foto Jeroen Speybroeck)
