Meetnet Agrarische Soorten over heel Vlaanderen
Broedvogels in landbouwgebieden zijn tussen 2007 en 2023 met maar liefst 75% afgenomen. Oorzaak is vooral de intensivering van de landbouw: de vogels krijgen onvoldoende tijd tussen de verschillende bewerkingen door om een legsel succesvol te voltooien, of vinden te weinig voedsel. Er is onvoldoende veilige schuil-, foerageer- en nestgelegenheid beschikbaar.
Daarom loopt sinds 2021 het project ‘Meetnet Agrarische Soorten’, MAS. Dat volgt de trends van de vogels van het landbouwgebied nauwkeuriger op dan de al bestaande meetnetten. Ook zoogdieren worden in het onderzoek meegenomen.
Vanaf 2024 is het MAS-project over heel Vlaanderen uitgerold: er zijn 1.450 meetpunten willekeurig verspreid over alle landbouwstreken, in zowel open als halfopen landschappen. Daar tellen vrijwilligers en professionals vier keer per broedseizoen 10 minuten lang alle aanwezige vogels en zoogdieren, binnen een straal van 300 meter rond het telpunt. Ze kijken of de vogels gewoon aanwezig zijn, of ze territoriaal zijn en zingen, of hun nest bouwen.
Bovendien onderzoeken we het broedsucces en foerageergedrag van twee kwetsbare akkersoorten: de veldleeuwerik en de grauwe gors. De veldleeuwerik kent een afname van -70% sinds 1980, maar komt nog vrij verspreid voor in delen van Vlaanderen. Van de grauwe gors blijven nog slechts een zestigtal broedparen over, tegenover zo’n 1.500 in de jaren 90. Bij deze twee soorten kijken we meer in detail wat het aantal territoria (gemeten tijdens MAS-tellingen) ons vertelt over het effectieve nestsucces, en wat de succesfactoren zijn. We observeren ook waar de vogels het voedsel voor hun jongen gaan halen, hoe lang dat duurt en hoeveel insecten ze aanbrengen; daarmee willen we beter begrijpen welke combinatie van teelten, maatregelen en beheer essentieel is om jongen groot te krijgen.
Johannes Jansen, Nicolas Van Overmeeren, Simon Desmet
Beeld boven: Grauwe gors, foto Yves Adams (Vildaphoto)