Korte-omloophout: kansen en uitdagingen voor duurzame biomassa
Het INBO onderzocht vier jaar lang de duurzaamheid van korte-omloophout (KOH) in kader van het project AD-LIBIO. Dit project, gefinancierd door het Energietransitiefonds, keek naar de mogelijkheid om biobenzine te maken van hout. Dit hout zou snel en duurzaam geproduceerd kunnen worden door het KOH-systeem, waarbij snelgroeiende bomen zoals populier en wilg om de paar jaren worden geoogst. We keken naar de effecten van KOH op de biodiversiteit, de ecosysteemdiensten, het landschap en de maatschappij in het algemeen. Drie publicaties kwamen hieruit voort:
- Evaluatie van kansen, belemmeringen en gevolgen van KOH in België
- Ruimtelijke trade-offanalyse van KOH en de effecten op ecosysteemdiensten en biodiversiteit
- Richtlijnen en strategieën voor het beheer van KOH, met het oog op integratie in agrarische landschappen
We concludeerden dat het belangrijk is om de duurzaamheid van KOH zowel op lokale als op landschapsschaal te bekijken. KOH kan het landschap ecologisch verrijken, maar dan vooral als deel van agroforestry of als klein landschapselement. Want hoewel grootschalige vormen van KOH een grotere hoeveelheid biomassa opbrengen, treden ze in concurrentie met voedselproductie omdat ze land innemen. Grootschalige en intensieve systemen kunnen dan enkel als deze gepaard gaan met een transitie van dierlijke naar plantaardige eiwitten (de ‘eiwitshift’) en het herdenken van het landbouwsysteem.
Op lokale schaal spelen persoonlijke keuzes mee. De motivatie om voor KOH te kiezen, is niet alleen economisch; ook ecologische en sociale waarden spelen een rol. Aangepaste wetgeving, financiële ondersteuning en kennisdeling zijn essentieel om barrières voor landbouwers weg te nemen. Alleen dan kan KOH een volwaardige rol spelen in de transitie naar duurzame energie en landbouw, met voordelen voor biodiversiteit, landbouwers en het landschap als geheel.
Jomme Desair, Julie Callebaut, Louise Vercruysse, Amaury Sonneville, Maarten Stevens, Salma Elahmadi, Marijke Steenackers, Francis Turkelboom, Lieven De Smet
Beeld boven: wilgen (foto Lars Soerink - Vildaphoto)