Historische landschappen ontsloten
Op Geopunt en MercatorNet vind je sinds november kaarten die het historische landschap ontsluiten, zoals weergegeven door de topografische kaarten van 1969 en 1873 (beiden van het NGI) en de Ferrariskaarten (1778). Deze digitale kaarten zijn ontwikkeld met behulp van AI, en geven het landgebruik weer als vlakken en de houtkanten en bomenrijen als lijnen. Met die lijnenkaarten zijn ook afgeleide kaarten gemaakt die de dichtheden van houtkanten en bomenrijen weergegeven, en open landschappen, bocagelandschappen en coulissenlandschappen onderscheiden.
Dankzij deze kaarten kan je bijvoorbeeld berekenen hoeveel oppervlakte heide, bos of grasland op een van de drie tijdstippen aanwezig was, of hoe lang houtkanten en bomenrijen waren. Dit maakt het mogelijk om landschappelijke veranderingen te analyseren en na te gaan hoe intact een landschap de voorbije twee eeuwen gebleven is. Dat is erg nuttig voor de ruimtelijke uitwerking van het biodiversiteitsbeleid, voor het behoud en herstel van landschappen met erfgoedwaarde of de optimalisatie van ecosysteemdiensten. De kartering van het historisch landgebruik was een samenwerking van het INBO met het Agentschap voor Landbouw en Zeevisserij, VITO en Digitaal Vlaanderen. De houtkanten en bomenrijen zijn gekarteerd in opdracht van het Agentschap Onroerend Erfgoed. Het rapport over de evolutie van het landgebruik en het technische rapport over de kartering van houtkanten en bomenrijen verschenen eerder dit jaar.
Luc De Keersmaeker en Myrte Matthijs
Op Geopunt kan je voortaan de historische evolutie van het landgebruik (kaarten bovenaan) en van houtkanten en bomenrijen (kaarten onderaan) bestuderen. In dit voorbeeld is tussen 1778 (links), over 1873 (midden) en 1969 (rechts) heide (paars) verdwenen, eerst door bebossing (groen), later door ontginning als akker (geel) en grasland (blauw). Bebouwing en wegen (rood) namen sterk toe. Houtkanten (oranje lijnen) gingen sterk achteruit, bomenrijen (groene lijnen) namen licht toe.
Beeld boven: Jeroen Mentens (Vildaphoto)
Meer lezen:
- De Keersmaeker L., Roggemans P., Ghysels T., Poelmans L., Buskens I., Petermans T., Tallir S., Van Valckenborgh J.(2024). Digitalisatie van historisch landgebruik en analyse van landgebruiksveranderingen in Vlaanderen (1778-2022). Resultaten van deep learning (AI) beeldclassificatie toegepast op drie historische kaarten. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2024 (16). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.
- De Vroey M., Roggemans P., De Keersmaeker L. (2024). Kartering van historische landschappen met houtkanten en bomenrijen. Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2024 (2). Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, Brussel.