Nieuws

Studiedag Winterbegrazing

Door Amaury Sonneville (team Natuur & Maatschappij)

Het project: ‘Schapenbegrazing tussen natuur en landbouw, met winterbegrazing naar een meer rendabel en circulair bedrijfsmodel' is een voorbereidingstraject voor een European innovation partnership (EIP). Het doel van een EIP is het bekomen van een operationele groep. In het geval van dit project gaat het over een groep schapenhouders en landbouwers die in de praktijk zullen samenwerken rond winterbegrazing.

Tijdens dit traject werkte het INBO nauw samen met het ILVO, de Vlaamse Schapenhouderij en Odisee hogeschool. Er werd gefocust op het verzamelen van kennis, het verspreiden ervan en het in kaart brengen van de noden en opportuniteiten voor zowel de schapenhouder als de grondgebruiker. Naast een rapport dat een algemeen overzicht geeft van de voornaamste technieken en hun voor- en nadelen (to be published) was de studiedag op 17/12/2024 de belangrijkste output van dit voorbereidingstraject.

De studiedag in detail

De studiedag vond plaats in Hansbeke nabij het Agro-ecologische proefplatform. Een kleine vijftig aanwezigen werden in de voormiddag door Koen Willekens rondgeleid op het proefplatform waar geëxperimenteerd wordt met het begrazen van wintergranen.
Het was een gevarieerde groep bestaande uit schapenhouders, landbouwers, provinciemedewerkers, natuurbeheerders, studenten Landwijzer en anderen.

In de namiddag werd het woord gegeven aan experts en ervaren landbouwers om te getuigen over winterbegrazing.

Spreker 1: begrazing van groenbedekkers:

De eerste aan het woord was Cyril Régibeau, technisch en economisch adviseur voor de schapen- en geitenhouderij bij Elevéo, gelegen in Wallonië. In zijn presentatie lichtte hij de begrazing van groenbedekkers toe. Hij bracht een zeer uitgebreid en onderbouwd verhaal en behandelde o.a. de voederwaarde, het welzijn van de schapen, de effecten voor de landbouwer en de samenwerkingen.

Bekijk hier de getuigenis van Cyril Régibeau.

Bekijk ook zijn presentatie en deze video:

Publicaties:

• rapport_studie: Pâturage des intercultures par les ovins
• folder(1): welzijn van schapen bij het begrazen van groenbedekkers
• folder(2): welzijn
• folder(3): winnende formule door het begrazen van groenbedekkers.

Spreker 2: begrazing van wintergranen

In een vooraf opgenomen interview bracht David Ross vanuit Schotland zijn ervaring met de begrazing van wintergraan. David werkt als adviseur bij SAC (Scottish agricultural consulting). Deze organisatie adviseert twee derde van de Schotse landbouwers. Mr. Ross haalt in zijn interview diverse voordelen aan voor de landbouwers en schapenhouders. Benieuwd naar wat hij te zeggen heeft?
Laat je inspireren en bekijk hier het interview met David Ross.

Spreker 3: Ivo Haartsen uit Biervliet en Hanke Karreman, respectievelijk landbouwer en herderin.

Ivo en zijn vader, akkerbouwers in Zeeuws-Vlaanderen, telen als deel van hun rotatie graszaad. Al meer dan een decennium werken ze samen met Hanke, die ‘s winters haar schapen laat grazen op de graszaadpercelen van de familie Haartsen. Beide partijen zien de nauwe samenwerking als een grote meerwaarde. Tijdens het interview vormden Hanke en de familie Haartsen een sterk team en brachten ze een positief verhaal dat velen heeft geïnspireerd.

Spreker 4: Philippe van der Grinten, landbouwadviseur bij Provinos uit Nederland, gespecialiseerd in de schapenhouderij.

Philippe van der Grinten sloot dit seminariegedeelte af met een algemene bespreking over winterbegrazing bij onze noorderburen. In een vooraf opgenomen interview praatte hij over de winterbegrazing van graasweiden en groenbedekkers, de Nederlandse wetgeving en het belang van constructieve samenwerking voor een positief resultaat. Van der Grinten besprak in het interview o.a. de begrazing met grote kudden (100-300 ooien) die grazen op een perceel met flexinetten en waarbij de netten om de één tot vier dagen worden verzet. Hij gaf een realistische samenvatting en bevestigde wat door de voorgaande sprekers reeds werd aangehaald.

Beluister hier het verhaal van Philippe van der Grinten.

Workshop

Na een korte pauze deelden de deelnemers hun eigen ervaringen en ideeën over winterbegrazing. Aan de hand van vier grote regio’s (Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Brabant en de Kempen) werden de deelnemers gegroepeerd. Er werd gepeild naar voor- en nadelen, kansen, limieten en interesse om zelf aan de slag te gaan met winterbegrazing. De getuigenissen legden tendensen bloot en gaven inzichten in de noden van de grondgebruikers en de schapenhouders.

Uit de groepsgesprekken kwamen bovendien heel wat voordelen voor de landbouwers en schapenhouders naar boven maar ook nadelen, bezorgdheden en onbekendheden (tabel 1). Noemenswaardige conclusies waren onder meer de ingewikkelde wetgeving rond nutriëntenemissierechten en inscharingscontracten die niet per se in overeenstemming zijn met de input van reële stikstof door schapen op een weide. Daarnaast was er een grote bezorgdheid omtrent de publieke opinie over schapen in de winter. De workshop leverde alvast zeer productieve gesprekken en relevante inzichten op, die lieten zien dat een operationele groep een grote meerwaarde kan hebben.

Naar een operationele groep?

Deze verzamelde informatie dient als basis voor de ontwikkeling van een vervolgtraject binnen het EIP (European innovation partnership) waarin concreet zal geëxperimenteerd worden met diverse vormen van winterbegrazing met schapen in Vlaanderen. Wenst u mee te doen met experimenten met winterbegrazing en wil u daar graag bepaalde wetenschappelijke ondersteuning bij? Vul dan deze korte bevraging in. Voor algemene vragen kan u ons contacteren via: amaury.sonneville@inbo.be of myriam.dumortier@inbo.be.