INBO PhD-Day 2024
Tijdens de PhD-dag van 20 februari 2024 zetten we de PhD-studenten centraal die hun onderzoek doen met ondersteuning van het INBO. We vroegen een aantal van hen waarover hun onderzoek gaat en wat de meerwaarde van het INBO is voor hun doctoraat. Van vismonitoring tot eDNA-onderzoek en droogtestress bij bomen: lees even mee en ontdek wat deze jonge wetenschappers bezighoudt.
- Charlotte Van Driessche
- Sanne Verdonck
- Teun Everts
- Jolien Van Malderen
- Charlotte Taelman
- Fien Debusscher
- Frederik Van Den Eeckhaut
- Marijke Thoonen
- Wim Kuypers
- Sarah Broos
Charlotte Van Driessche
Titel PhD: Implementatie van eDNA metabarcoding als innovatieve methode voor de biomonitoring van visgemeenschappen in lotische wateren
Naam promotor en co-promotor: Dries Bonte, Rein Brys
Funding/betrokken organisaties: Universiteit Gent, INBO, FWO
Onderwerp PhD-onderzoek:
De visgemeenschappen die leven in onze waterlopen vertellen ons meer over de kwaliteit van het water waarin ze vertoeven. Het gebruik van eDNA-methoden is mogelijk complementair aan huidige kostbare of tijdrovende opsporingstechnieken. Om deze techniek praktisch inzetbaar te maken, pak ik de laatste uitdagingen aan: accurate kwantificatie van populatiedichtheden, inzichten in patronen in tijd en ruimte, alsook beoordeling van het ecosysteem zelf. Van sporenonderzoek naar een efficiënte biomonitoring!
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Tijdens dit doctoraat investeren we in kennis om biodiversiteit in (Vlaamse) waterlopen steevast op de meest efficiënte manier te monitoren. Deze innovatieve tool laat toe de ruimtelijke resolutie van monitoring te verhogen, om aan tijd en efficiëntie te winnen, en om optimale ondersteuning te bieden aan beleidsgerichte meetnetten op nationaal en internationaal niveau. Een doel waarvoor het INBO de ideale partner is op basis van reeds opgebouwde expertise en infrastructuur.
Sanne Verdonck
Titel PhD: Optimize climate-smart forest management to alleviate drought stress in temperate forest systems
Naam promotor en co-promotor: Bart Muys (KUL), Koenraad Van Meerbeek (KUL), Arno Thomaes (INBO)
Funding/betrokken organisaties: FWO (funding) / KU Leuven en INBO
Onderwerp PhD-onderzoek:
Om onze bossen te beschermen tegen klimaatverandering wordt het intensiever dunnen van bosbestanden voorgesteld. Het verlagen van onderlinge competitie zou droogtestress verminderen. Maar dunnen kan het microklimaat van het bos negatief beïnvloeden. Daarom proberen we de relatie tussen bosbeheer, de droogterespons van bomen en het microklimaat te begrijpen in bossen gedomineerd door beuk (Fagus sylvatica L.) en zomereik (Quercus robur L.).
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
De expertise van het bosecologie en -beheerteam is zeer waardevol gebleken bij het selecteren en inventariseren van mijn onderzoekplots. Hun input en advies zal ook een grote meerwaarde zijn bij de volgende stappen, namelijk de analyse en interpretatie van de resultaten.
Teun Everts
Titel PhD: Beter voorkomen dan genezen - De ontwikkeling van een beheerskader voor aquatische invasieve uitheemse soorten op basis van nieuw eDNA-methoden
Naam promotor en co-promotor: Hans Jacquemyn, Rein Brys
Funding/betrokken organisaties: KU Leuven, INBO, FWO
Onderwerp PhD-onderzoek:
Invasieve uitheemse soorten (IUS) behoren tot de belangrijkste oorzaken van de biodiversiteitscrisis. Een effectief beheer staat of valt met vroegtijdige detectie en een doordachte verdeling van beheerinspanningen. Dit is echter niet vanzelfsprekend, zeker niet wanneer IUS onder het wateroppervlak vertoeven. In dit project onderzoeken we hoe soortdetectie op basis van environmental DNA (eDNA) het beheer kan helpen optimaliseren.
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Monitoring en bestrijding van uitheemse invasieve soorten in Vlaanderen behoort tot de core business van het INBO. Bovendien is het INBO voorloper in de ontwikkeling van innovatieve monitoringstechnieken. Neem deze 2 aspecten samen, en je hebt een match made in heaven.
Jolien Van Malderen
Titel PhD: Van de wieg tot het graf – de stedelijke omgeving beïnvloedt de ontwikkeling van kenmerken en werkt als selectiefactor
Naam promotor en co-promotor: Eric Stienen, Luc Lens, Frederick Verbruggen, Wendt Müller
Funding/betrokken organisaties: UGent (funding), UAntwerpen, INBO
Onderwerp PhD-onderzoek:
Hoewel de toenemende verstedelijking een negatieve impact heeft op veel soorten, slagen enkele soorten er toch in zich aan te passen aan deze nieuwe omgeving. In mijn project onderzoek ik de effecten van het leven in een stedelijk gebied op een notoire stadsbewoner, de zilvermeeuw, en dit in alle levensstadia: van ei tot volwassen vogel.
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Het zeevogelteam van het INBO heeft een jarenlange ervaring met meeuwenonderzoek. Ik kan op hun expertise rekenen voor praktische hulp bij o.m. het opvolgen van de broedparen en het ringen en GPS-zenderen van vogels. Ook hun reeds verworven kennis en opgebouwde databanken zijn onmisbaar om mijn project te doen slagen.
Charlotte Taelman
Titel PhD: Plant-zand interacties in kustduinen en hun toepassing in natuur-gebaseerde oplossingen
Naam promotor en co-promotor: Dries Bonte, Jan Van Uytvanck, Sam Provoost
Funding/betrokken organisaties: UGent, INBO
Onderwerp PhD-onderzoek:
Kustduinen vormen wereldwijd een natuurlijke verdediging tegen de stijgende zeespiegel en extreme overstromingen. Vanwege hun dynamisch en zelf-organiserend karakter, worden in ons land steeds meer hybride duin-dijk systemen aangelegd, waarbij duinen voor de dijk worden gebouwd met zand-fixerende vegetatie. Ik onderzoek het onderliggend mechanisme hoe duinen zich ontwikkelen in functie van eolische zandfluxen, plantenbedekking, traits, en hun ruimtelijke verspreiding. Op die manier wil ik de aanleg en duurzaamheid op lange termijn van deze duinen begrijpen en optimaliseren.
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Het LEN-team van het INBO heeft jarenlange ervaring met het opvolgen van (embryonale duin)planten in het veld, alsook met het bestuderen van dynamieken tussen planten- en diersoorten met hun omgeving (biotische en abiotische milieu van de duinen), wat de sleutel biedt voor het behouden en beheren van zowel de biodiversiteit als de ecosysteemdiensten aan onze kust.
Fien Debusscher
Titel PhD: Een harde noot om te kraken? De natuurlijke impact van antagonistische gemeenschappen van een pest soort op de teelt van noten in agriwilding systemen.
Naam promotor en co-promotor: Franky Bossuyt (VUB), Myriam Dumortier (INBO)
Funding/betrokken organisaties: FWO (funding)/ Vrije Universiteit Brussel, INBFWO (funding)/ Vrije Universiteit Brussel, INBO
Onderwerp PhD-onderzoek:
In dit project wordt nagegaan of de natuurlijke aanwezigheid van antagonistische gemeenschappen in de bodem van verwilderde, meerjarige voedselproductiesystemen de pest-druk balanceren en wat het effect hiervan is op de oogst van noten. Dit onderzoek kadert in het zetten van stappen naar zelf-onderhoudende en biodiverse voedselproductiesystemen.
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Dankzij deze samenwerking geniet dit project van de uitgebreide expertise die het INBO te bieden heeft omtrent agroecologie, landbouw en biodiversiteit.
Frederik Van Den Eeckhaut
Titel PhD: AGRIWILDING: evaluatie van het potentieel van de fusie tussen biodiversiteitsherstel en duurzame voedselproductie in toekomstige agromilieu-klimaatmaatregelen
Naam promotor en co-promotor: Franky Bossuyt (VUB), Myriam Dumortier (INBO), Bert Reubens (ILVO)
Funding/betrokken organisaties: FWO (funding)/ Vrije Universiteit Brussel, INBO, ILVO
Onderwerp PhD-onderzoek:
Voedselproductie en biodiversiteitsherstel worden vaak beschouwd als twee tegenstrijdigheden die ruimtelijk gescheiden moeten blijven. Door het onderzoeken van agriwilding ecosystemen die beide doelstellingen samen brengen, wil ik bepalen hoe groot de meerwaarde kan zijn van deze ecosystemen voor onze fauna en flora, en hoeveel gezond voedsel erin geproduceerd kan worden.
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Het INBO complementeert mijn onderzoek door het delen van haar ruime gamma aan experten, elk met hun unieke ervaring en inbreng van kennis.
Marijke Thoonen
Titel PhD: Microklimaat en biodiversiteit in heiden: implicaties voor beheer
Naam promotor en co-promotor: Pieter De Frenne (UGent) en Arno Thomaes (INBO)
Funding/betrokken organisaties: INBO (funding) & UGent
Onderwerp PhD-onderzoek:
Ik onderzoek de microklimaten van heides en hoe die zich gedragen tijdens hittegolven en droogtes. Ik wil begrijpen en meten wat de invloed is van natuurbeheer en de zuid of noord gerichte expositie van een terrein op het microklimaat. Wat zijn de kenmerken van koele en vochtige plekken in een landschap en werken die effectief als toevluchtsoord voor bodemdieren tijdens zulke extremen?
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Ik ben ervan overtuigd dat ik die meerwaarde zal ervaren in elke fase van het onderzoeksproces. Zo kon ik al profiteren van de diepgaande kennis over natuurbeheer voor het aflijnen van de onderzoeksvragen. Bovendien is alles wat je nodig hebt om data in te zamelen en te verwerken op en tot uitgewerkt bij het INBO.
Wim Kuypers
Titel PhD: Naar een beter begrip van de interacties tussen mens en wild in twee contrasterende Belgische nationale parken
Naam promotor en co-promotor:
Promotoren: Natalie Beenaerts (UHasselt), Nicolas Dendoncker (UNamur)
Co-promotor: Jim Casaer (INBO)
Funding/betrokken organisaties: Uhasselt, INBO, BOF
Onderwerp PhD-onderzoek:
De creatie van nieuwe nationale parken in België is een essentiële stap voor ecologische duurzaamheid in een door de mens gedomineerde wereld. Daarbij is een wetenschappelijk begrip van de diersoorten in deze gebieden en hun ecologische relaties cruciaal voor doeltreffend beheer. Mijn PhD project richt zich specifiek op het beter begrijpen van de interacties tussen mens en wild in twee Belgische nationale parken (Hoge Kempen, Entre Sambre et Meuse) met behulp van cameravallen. Zonder juiste data en monitoring is het namelijk moeilijk om de effectiviteit van beheersbeslissingen - noodzakelijk om de balans te vinden tussen natuurbehoud en recreatief gebruik - te beoordelen.
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
De expertise die Jim Casaer en het team Faunabeheer en Invasieve Soorten hebben met betrekking tot onderzoek naar wild met behulp van cameravallen, is onmisbaar in een dergelijk doctoraatsonderzoek. De waardevolle input en discussies die uit deze samenwerking voortkomen, leiden zonder twijfel tot een hogere kwaliteit van onderzoek.
Sarah Broos
Titel PhD: Van vis tot sensor: Innovatieve technologie voor het kwantificeren van de visveiligheid van pompgemalen ter ondersteuning van rivierbeheer en de instandhouding van paling en andere aquatische soorten.
Naam promotor en co-promotor: Ine Pauwels, Tom de Mulder, Jeffrey Tuthan
Funding/betrokken organisaties: FWO (funding), INBO, UGent, TalTech
Onderwerp PhD-onderzoek:
Pompgemalen beheren de waterpeilen van onze rivieren, maar veroorzaken ook verwondingen en sterfte bij vissen. Daarom werk ik aan een gestandaardiseerde methode met een index op stroomgebiedsniveau en met innovatieve sensoren op pompniveau. Het doel van mijn onderzoek is om de visveiligheid van pompgemalen te evalueren, met het oog op biodiversiteitsbehoud en de naleving van EU-richtlijnen.
TalTech maakte een filmpje over het gebruik van de sensoren in het Groot Schijn in Deurne, in samenwerking met het INBO:
De meerwaarde van het INBO voor mijn PhD:
Het team MHAF (Monitoring en Herstel van Aquatische Fauna) van het INBO bestudeert al meer dan 15 jaar de visveiligheid van pompgemalen. Het INBO is, vanwege de expertise, de perfecte partner voor het integreren van bestaande kennis met nieuwe inzichten. Op die manier zoeken we samen naar een gestandaardiseerde evaluatiemethode.