INBO Onderzoeksuitdagingen

Natuurinclusieve landschapsplanning

Publicatie INBO Onderzoeksagenda: INBO op weg naar 20230

We focussen in deze onderzoeksuitdaging op geïntegreerde of gebiedsgerichte projecten. Dit zijn ruimtelijk afgelijnde projecten waarbij verschillende actoren samenwerken via een participatief proces. Het gaat bv. om landschapsparken, waterlandschappen, complexe projecten, overstromingsgebieden, multifunctionele bossen, houtkanten en infrastructuurwerken.

INBO wil participatieve gebiedsgerichte processen wetenschappelijk ondersteunen en mee bouwen aan haalbare, duurzame en natuurinclusieve oplossingen. We streven zo veel mogelijk naar win-win situaties tussen de verschillende actoren op het terrein. Hierbij houden we rekening met de draagkracht van het landschap, de landschapshistoriek en de natuur- en klimaatdoelstellingen van het Vlaams en Europees beleid. Zo kunnen we bijdragen aan noden van lokale actoren en van de hele maatschappij, en tegelijkertijd kansen creëren voor natuur. Op basis van pilootprojecten formuleren we aanbevelingen voor beleid en praktijk.

We richten ons op:

1. Ecosysteemanalyse en potentieel beheer op landschapsniveau
   Lokale ingrepen in het landgebruik hebben vaak een verstrekkende impact. Om natuurinclusieve landschappen te onderbouwen, bestuderen we de ecologie van het landschap, hoe water en voedingsstoffen door het land stromen, en potentiële beheersinterventies op landschapsniveau. We steunen hier op kennis van andere onderzoeksuitdagingen, zoals Naar gezonde ecosystemen, Naar functionele natuurnetwerken, Ecologisch watersysteemherstel en Agro-ecologie en natuurherstel.
2. Sociale en economische dimensies van multifunctionele landschappen
   Om gebiedsgerichte processen te helpen slagen, willen we beter begrijpen wat verschillende mensen vinden van het huidige landschap en hoe ze het graag in de toekomst zouden zien. We inventariseren de waarden die de betrokken actoren toekennen aan de diverse landschapsfuncties en kijken of er conflicten zijn tussen de uiteenlopende manieren waarop het land wordt gebruikt. Vervolgens zoeken we naar oplossingen die aanvaardbaar zijn voor de verschillende landgebruikers. We gaan ook op zoek naar effectieve manieren om succesvolle en inclusieve partnerschappen te smeden en naar haalbare businessmodellen.
3. Governance en instrumentenanalyse
   Vaak belemmert de ingewikkelde beleidscontext een gebiedsgerichte ontwikkeling. Via casestudies willen we antwoorden geven op vragen zoals: Hoe kunnen verschillende gebiedsgebonden initiatieven en doelstellingen beter op elkaar afgestemd worden? Hoe kunnen overheidsorganisaties en beleidsinstrumenten beter inspelen op de motivaties van lokale actoren?
4. Systeemdenken op landschapsniveau
   Multifunctionele landschappen zijn complexe systemen. Via socio-ecologisch systeemdenken en toekomstbeelden willen we bijdragen aan scenario’s om multifunctionele landschappen duurzaam te ontwikkelen. Hiermee kunnen we de besluitvorming en langetermijnvisies van gebiedsgerichte werking strategisch ondersteunen.