Natuur en economie
Bij dit thema ligt de focus op de wederzijdse impact en afhankelijkheid van natuur en economie.
De natuur is er sterk op achteruitgegaan. Grootschalige verontreiniging, niet-duurzame extractie en veranderingen in het landgebruik hebben de Vlaamse natuur sterk gedegradeerd en versnipperd, ten voordele van economische groei. De impact van onze economie op de natuur beperkt zich niet tot de regionale grenzen maar is wereldwijd te voelen. Tegelijkertijd is onze economie sterk afhankelijk van de natuur. Denk maar aan de landbouw die afhangt van een gezonde bodem, bestuivers en een weerbaar agro-ecosysteem; of de bosbouw die afhangt van een gezond en weerbaar bos. Ook onrechtstreeks hangt onze economie af van de natuur: zuiver drinkwater, overstromingsbescherming, mentale en fysieke gezondheid,... Wanneer de natuur niet meer gezond en weerbaar is, kan die geen stabiele en vruchtbare omgeving bieden waarin onze maatschappij - met haar economie - kan floreren.
Toch kan de economie ook bijdragen aan de natuur. Er zijn aanzienlijke extra investeringen nodig om de natuur te herstellen, haar veerkracht tegen klimaatverandering te vergroten, invasieve soorten te bestrijden en natuurlijke oplossingen aan te brengen binnen en buiten stedelijke gebieden. Deze investeringen brengen ook op, niet enkel in euro’s maar ook doordat we er waardevolle diensten voor terugkrijgen zoals zuivere waterlopen, koolstofopslag en een aangename en gezonde leefomgeving.
Het INBO legt de verbanden bloot, …
Natuur en economie zijn nauw met elkaar verbonden en oefenen een grote invloed uit op elkaar. Gek genoeg wordt dit vaak over het hoofd gezien. De economie wordt zelfs los van de natuur beschouwd en in conflict ermee. Het INBO wil de verbanden en onderlinge afhankelijkheden blootleggen, door voort te bouwen op een uitgebreide basis van monitoringsdata. Waar nodig willen we de gegevensverzameling uitbreiden om de verbanden beter te begrijpen en te verduidelijken, bijvoorbeeld rond de productiviteit, het economisch belang en de rentabiliteit van onze bosbouwsector.
laat de natuur meetellen, …
We passen daarbij de principes van meervoudige waardering toe, waarmee we de natuur vanuit meerdere perspectieven bekijken. Zo wordt de natuur niet alleen iets waar we gebruik van maken, maar waar we ook intiem mee verbonden zijn en met eigen rechten die we moeten respecteren. We onderzoeken hoe we de ecologische, economische en culturele waarden van de natuur kunnen bepalen en beter integreren in beleidskeuzes. Bij multifunctioneel bosbeheer bijvoorbeeld moeten economische rentabiliteit, belevingswaarde en ecologische waarde samen worden beschouwd. Een gebalanceerde waardering is ook essentieel om kosteneffectieve oplossingen te vinden voor allerlei uitdagingen in de multifunctionele open ruimte, zoals overstromingen voorkomen en invasieve soorten bestrijden.
in Vlaanderen en de wereld, …
Ons onderzoek wil in Vlaanderen bijdragen aan het uitbouwen van een natuur-positieve economie, met aandacht voor lokale bedrijven die duurzame producten produceren. Daarnaast willen we ook bijdragen aan het verminderen van onze impact op biodiversiteit en klimaat in het buitenland.
op klein, groot en systemisch niveau.
Dit willen we onderzoeken op verschillende schalen: van lokale natuurgebaseerde oplossingen, over sectoren zoals de agro-ecologische landbouw of de bosbouw, tot economische modellen die op systeemschaal een eerlijk en duurzaam model nastreven en uittesten. Op macro-niveau willen we ook onderzoek voeren rond de mogelijkheden voor natuur-positieve economieën. Hiermee dragen we bij aan het maatschappelijk debat rond post-growth en de groene economie, en bekijken met een wetenschappelijke bril welke effecten verschillende scenario's hebben. Zo vermijden we dat ‘natuurwaardering’ wordt herleid tot het boekhoudkundig internaliseren van ‘natuurlijk kapitaal’ in economische scenario’s die op systeemschaal destructief blijven.
