Natuur, beleid en bestuur
Biodiversiteitsverlies, klimaatverandering en het overschrijden van planetaire grenzen bedreigen het welzijn en de welvaart van de mens. Beleid en bestuur zijn essentiële hefbomen om hierop een antwoord te bieden en om lokale, regionale en internationale doelstellingen te halen. Beleid en bestuur scheppen de kaders en afspraken voor natuurbescherming, duurzaam beheer, toegang tot en gebruik van natuur en ontwikkeling van nieuwe natuur, vaak in combinatie met andere vormen van landgebruik (bv. recreatie, landbouw, wonen).
In Vlaanderen is de druk op de open ruimte hoog. De vele belangen, die zich op een kleine oppervlakte afspelen, vertalen zich in een groot aantal beleidsdomeinen om deze te behartigen, telkens met hun eigen doelstellingen en instrumenten, die vaak in dezelfde omgeving worden ingezet (bv. natuurwetgeving, erosie, water- en bodemkwaliteit). Een gebrek aan coördinatie en integratie op gebiedsniveau kan leiden tot tegenstrijdige doelstellingen en inefficiënt gebruik van middelen. Beleid in de ene sector kan onbedoeld de doelstellingen van een andere sector ondermijnen.
Naast coherent beleid is ook draagvlak voor beleid essentieel. Om de open ruimte in te richten en te beheren op een gedragen en duurzame manier, is het nodig om verschillende perspectieven te begrijpen en integreren, en verschillende belanghebbenden te betrekken bij de beleidsvorming en de besluitvormingsprocessen. Daarbij heeft de manier waarop beleid ontworpen, uitgevoerd en geëvalueerd een grote invloed op de effectiviteit en de rechtvaardigheid.
Daarom zet het INBO in op onderzoek naar:
- de effectiviteit van beleid voor het aanpakken van prangende maatschappelijke uitdagingen, bv. rond klimaatverandering en biodiversiteitsverlies
- de complexiteit van het beleidslandschap en de verschillende belangen, machtsverdelingen en waardepatronen
- de ontwikkeling van innovatieve beleidsinstrumenten en bestuursvormen
- de coherentie van bestaande instrumenten en besluitvormingsprocessen bij het aanpakken van milieuproblemen
Het INBO legt de nadruk op voortdurende reflectie en evaluatie van beleid om adaptief beheer, bestuur en beleid mogelijk te maken. Zo kunnen strategieën, instrumenten en processen aangepast worden op basis van resultaten uit de praktijk.