Wolf FAQ 2 - Is er in Vlaanderen voldoende leefgebied voor wolven?
Meer achtergrond
Tot voor enkele eeuwen kwam de wolf in heel het Europese vasteland voor, en dus ook in Vlaanderen. De laatste, historische voortplanting vond in 1779 plaats, in Lommel, in het noorden van de provincie Limburg. De mens heeft de wolf in West-Europa vervolgens teruggedrongen tot een aantal verre uithoeken, veelal in bergachtige landschappen, ver geïsoleerd van elkaar. Inmiddels is ons landschap sterk gewijzigd, bij zoverre dat we geen rechtstreekse vergelijkingen kunnen maken over wat nu precies wél en geen geschikt leefgebied is voor wolven.
Wolven zijn hoog-intelligente dieren, die zich vlot kunnen aanpassen aan zeer verschillende leefomstandigheden. Aan twee essentiële voorwaarden moet wel voldaan zijn : enerzijds voedsel, en anderzijds dekking of schuilmogelijkheid. De mate waarin aan deze voorwaarden moet voldaan zijn, verschilt evenwel naargelang het om vestiging en voortplanting gaat, dan wel om passage met kortstondig of wat langduriger verblijf. We spreken van een ‘gevestigde wolf’ wanneer het dier zo’n zes maanden in eenzelfde gebied verblijft.
De belangrijkste prooisoort van de wolf in onze contreien is het ree. Deze soort komt over geheel Vlaanderen voor, en de aantallen ervan gaan al jaren in stijgende lijn. Momenteel kan het bestand geraamd worden op een grootteorde van ongeveer 20.000 dieren, waarvan er jaarlijks ca. 7000 door jagers worden geschoten. Plaatselijk, vooral in Limburg, leven ook grote aantallen everzwijnen – enkele duizenden – eveneens een belangrijke prooisoort van wolven.
Aan voedsel, in de hoedanigheid van natuurlijke prooien is er in Vlaanderen dus zeker geen gebrek, zeker als je bedenkt dat gevestigde wolven in West-Europa een territorium hebben van 200 tot 400 km². Op zo’n oppervlakte leven makkelijk enkele honderden tot een paar duizend wilde hoefdieren.
Wat dekking betreft, ligt de zaak anders, toch wat de mogelijkheden betreft tot succesvolle voortplanting. Wolven willen hun jongen namelijk grootbrengen op plaatsen waar, tijdens het voorjaar, gedurende weken nauwelijks of geen mensen in de onmiddellijke buurt komen. Dergelijke locaties moeten algauw een oppervlakte hebben van minstens enkele tientallen hectare – en die combinatie is in Vlaanderen niet vaak te vinden.
Om zich te vestigen, mede in functie van voortplanting, zullen wellicht weinig gebieden in Vlaanderen voldoende geschikt zijn. In de praktijk zal dit vermoedelijk beperkt zijn tot enkele uitgestrekte bos- of heidegebieden.
Voor wat het tijdelijk verblijven betreft, in een grootteorde van dagen, weken of enkele maanden, komt daarentegen een groot deel van Vlaanderen wél als “geschikt leefgebied” voor wolf in aanmerking. Het is daarbij best ook denkbaar dat, in voortschrijdende jaren, verschillende rondtrekkende wolven met grotere of kleinere tijdsintervallen achtereenvolgens een tijdlang in eenzelfde streek verblijven.
Rekening houdend met de ontwikkeling van de wolvenpopulatie in West-Europa moet het dan ook als een zékerheid beschouwd worden dat Vlaanderen in de komende jaren zeer regelmatig zal doorkruist worden door wolven, en dat zeer grote delen van Vlaanderen gedurende een variabele tijd als leefgebied zullen fungeren.
Meer lezen?
- Wolvenspecials van het INBO Marternieuws
- INBO Roofdiernieuws