PFAS-vervuiling is vast geen nieuw woord voor jou. Maar wat houdt het eigenlijk in? PFAS zijn kleine chemische stoffen die we terugvinden in dagelijkse dingen zoals waterdichte jassen, pizzadozen en antiaanbakpannen. Ze zijn handig, maar als ze in grote hoeveelheden in de natuur belanden, kunnen er problemen ontstaan.

In Vlaanderen hebben we ontdekt dat sommige grond en water PFAS bevatten. PFAS kan in de bodem terechtkomen door uitstoot van fabrieken of door het gebruik van producten met PFAS. Op brandweeroefenterreinen bijvoorbeeld kan je mogelijk PFAS vinden omdat het vroeger deel uitmaakte van blusschuim. Als we hier niet op letten, kunnen deze stoffen zich ophopen in dieren en planten. Wanneer wij deze dieren eten of het water gebruiken, komen de PFAS-stoffen in ons lichaam terecht. Wil je weten of er PFAS in jouw buurt zijn? Je kunt het hier controleren.

Maar PFAS en andere ‘forever chemicals’ zijn niet de enige zorg. Andere chemische stoffen die tot bodemverontreiniging kunnen leiden zijn minerale olie, zware metalen, Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK), gechloreerde solventen, asbest en cyaniden. Verontreiniging met minerale olie bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door het lekken of morsen van olieproducten (diesel, benzine, stookolie, …). Er zijn meer dan 80.000 “risicosites” in Vlaanderen, locaties waar mogelijk vervuiling is, van oude garages tot droogkuis en stortplaatsen. Van deze plekken moeten er 12.000 worden opgekuist.

Bodemvervuiling kan op allerlei slimme manieren aangepakt worden. Door gebruik te maken van innovatie technologieën kunnen we onze bodems weer schoon maken.

Stel je voor dat drones als kleine superhelden over vervuilde gebieden vliegen. Deze drones worden uitgerust met geavanceerde sensoren en camera’s. Deze slimme technologie stelt ze in staat om vervuilde gebieden nauwkeurig te scannen en te meten hoe ernstig de vervuiling is. Dit is superhandig, omdat het experts helpt te begrijpen welke delen van de bodem extra aandacht nodig hebben. Met behulp van drone-gegevens kunnen wetenschappers vervolgens strategieën ontwikkelen om de bodem schoon te maken. Ze kunnen bijvoorbeeld bepalen welke gebieden als eerste moeten worden aangepakt en welke technieken het meest effectief zullen zijn.

En dan hebben we nog “fytoremediatie”. Fytoremediatie is een fascinerende aanpak om bodemvervuiling aan te pakken, en het klinkt ingewikkeld, maar het draait eigenlijk om het slim inzetten van planten om de bodem schoon te maken. Hoe werkt het? Sommige planten hebben de unieke eigenschap om metalen en chemicaliën op te nemen uit de grond. Ze sturen hun wortels diep de bodem in en halen vervolgens gifstoffen zoals lood, kwik en olieverontreinigingen naar boven. Deze stoffen worden in de plant opgeslagen of omgezet in minder schadelijke vormen. Een mooi voorbeeld van zo’n plant is de zonnebloem. Deze vrolijke bloem staat erom bekend zware metalen uit de bodem te trekken. Ze absorberen metalen zoals lood en cadmium en slaan ze op in hun bladeren en stengels, waardoor de bodem geleidelijk schoner wordt.

En denk eens aan “bioremediatie”. Dat klinkt high-tech, maar bioremediatie is eigenlijk een innovatieve en natuurlijke aanpak om bodemvervuiling aan te pakken. Het draait allemaal om het inzetten van micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en algen om schadelijke stoffen in de bodem af te breken of om te zetten in onschadelijke vormen. Deze kleine organismen hebben unieke enzymen die hen in staat stellen om complexe gifstoffen af te breken in minder schadelijke componenten.

Er zijn nog veel andere technieken beschikbaar, zowel voor reiniging ter plaatse als in een ‘grondreinigingscentrum’ (GRC)!

Wist je dat jij een belangrijke rol kunt spelen om de bodem gezond te houden? Door bewuste keuzes te maken, kun je bodemvervuiling tegengaan en onze planeet beschermen.

Minder afval en meer hergebruik is een geweldige start. Dingen hergebruiken vermindert de hoeveelheid afval die uiteindelijk de bodem kan vervuilen. Ook het sorteren van je afval helpt bij de recyclage ervan. Zie je toch afval in jouw buurt? Help mee met het opruimen van zwerfafval!

Bij het winkelen kun je een verschil maken door bewust te kiezen voor duurzame producten. Deze bevatten minder schadelijke stoffen en hebben een kleinere impact op de bodem wanneer ze niet meer nodig zijn.

Heb je een tuin? Kies dan voor milieuvriendelijke methoden om onkruid en plagen te bestrijden. Harde chemicaliën kunnen de bodem beschadigen. Natuurlijke opties helpen je tuin te bloeien zonder de bodem te schaden.