De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres, reageerde ernstig op een klimaatrapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change, waarin hij concludeerde dat het een weg naar een onleefbare wereld toont, zelfs met netto-nuluitstoot. Traditioneel wordt aangenomen dat dit globale probleem moet worden aangepakt via grote internationale akkoorden zoals het Akkoord van Parijs uit 2015. Enkele jaren na dit akkoord lijkt de wereld echter naar een klimaatramp toe te bewegen. In de gemeente Boechout werd in 2021 de omgevingsvergunning van een tankstation vernietigd door de Raad van Vergunningsbetwistingen, die stelt dat de zorg voor het klimaat ook een lokale doelstelling is in het vergunningsbeleid van gemeenten. Onder invloed van buitenlandse klimaatrechtspraak en groeiend wetenschappelijk inzicht eist klimaatrecht zijn plaats op binnen het milieu- en ruimtelijk ordeningsrecht. Er zijn nu mogelijkheden om voor het eerst een klimaattoets in te voeren in het vergunningsrecht. Traditionele rechtsopvattingen staan onder druk door de wereldwijde klimaatverandering, met implicaties tot op lokaal niveau waar geprobeerd wordt om de gevaren van klimaatverandering in de directe omgeving aan te pakken.

Deze thesis onderzoekt hoe de mondiale klimaatcrisis op lokaal niveau kan worden aangepakt binnen het rechtssysteem. Het vertrekt vanuit een arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen waarbij de vergunning van een tankstation werd vernietigd vanwege conflicten met lokale klimaatdoelstellingen. Het onderzoek belicht de opkomst van klimaatrechtspraak in Vlaanderen en plaatst dit in een breder internationaal perspectief, zoals de Urgenda-zaak in Nederland en de Franse ‘Affaire du siècle’. Daarnaast wordt de invloed van klimaatwetenschap op het rechtssysteem onderzocht, waarbij nieuwe vragen ontstaan over de rol van de rechter en de overheid. Het onderzoek biedt inzicht in de wisselwerking tussen klimaatverandering en het recht, en suggereert mogelijke toekomstige ontwikkelingen binnen het Vlaamse omgevingsrecht. Het overstijgt disciplines door wetenschappelijke, filosofische en rechtstheoretische vragen te behandelen. De thesis geeft aanleiding tot verdere onderzoeksmogelijkheden, waaronder de invloed van Europees milieu- en klimaatrecht op het Vlaamse omgevingsrecht en de ontwikkeling van klimaatgerelateerde jurisprudentie. Het onderzoek benadrukt het belang van lokale acties en aanpassingen binnen het rechtssysteem om de klimaatcrisis aan te pakken.