Ecodorpen zijn zelfvoorzienende gemeenschappen waar mensen in harmonie leven met de natuur en met elkaar. Ze zijn heel divers in hun uitvoering, maar wel opgebouwd volgens dezelfde principes: ecologie, sociaal, economie en wereldbeeld. Ecogemeenschappen pionieren met alternatieven in de transitie naar een meer duurzame samenleving. In Vlaanderen zijn er ondertussen vier, maar de strenge wetgeving maakt het enorm moeilijk om een ecodorp uit de grond te stampen en te onderhouden. In Wallonië en Nederland lijkt het makkelijker te gaan. Is het mogelijk om in Vlaanderen op deze manier zelfvoorzienend te leven? Wij onderzochten het in onze bachelorproef.

Ecodorpen gaan verder dan enkel ecologische duurzaamheid en omvatten ook sociale, economische en culturele dimensies. In Vlaanderen zijn ecodorpen nog relatief onbekend, maar ze bieden innovatieve oplossingen voor duurzaam samenleven. Onze eindproef onderzoekt vier Vlaamse ecodorpen, waaronder De Bereklauw in Herent, waar sociale inclusie centraal staat. Wereldwijd zijn ecodorpen verenigd in het Global Ecovillage Network, terwijl BelgEco deze rol in België opneemt.

Ecodorpen experimenteren met duurzame alternatieven zoals gemeenschappelijk bezit en sociocratische besluitvorming. Ze streven naar een levensstijl met een minimale ecologische voetafdruk, maar worden in Vlaanderen beperkt door strikte wetgeving, zoals verplichte rioolaansluiting en het verbod op tiny houses. Ondanks deze uitdagingen tonen ze hoe de transitie naar een duurzame samenleving vorm kan krijgen.

Onze interesse in dit onderwerp ontstond doordat ecodorpen nauwelijks bekend zijn in Vlaanderen, terwijl ze bijdragen aan oplossingen voor uitdagingen zoals energieverbruik en ruimtelijke ordening. Innovatieve technieken zoals natuurlijke waterzuivering en biogasproductie tonen hun potentieel. Nederland bewijst dat overheidssteun cruciaal is: in Wageningen groeit een ecogemeenschap met 150 woningen, gesteund door de gemeente.

We geloven dat onze bachelorproef bijdraagt aan een groter maatschappelijk en politiek draagvlak voor ecodorpen. Door ze zichtbaar te maken, hopen we dat ze meer ruimte krijgen om verder te experimenteren met duurzame oplossingen. Dit kan meer mensen inspireren om na te denken over alternatieve woonvormen en duurzamer te leven, wat bijdraagt aan een duurzamer Vlaanderen.