Duurzaamheid in agro-en biotechnologie
Een ontwerptraject in samenwerking met VIVES
De uitdaging
Duurzaamheid is een complex begrip. Docenten binnen een opleiding zitten niet altijd op één lijn als het gaat over de te volgen strategie. Hoe bereid je studenten dan toch voor op de complexe uitdagingen in het werkveld?
Door te starten bij je doel; studenten opleiden om die uitdagingen het hoofd te bieden. Als het gemeenschappelijke doel duidelijk en expliciet is, dan ontstaat er openheid om over de weg ernaartoe, de strategie, te praten.
Zo gingen we te werk
We startten het traject met een workshop over verschillende visies op duurzaamheid. Het is namelijk een misvatting dat we eenzelfde visie over de strategie moeten delen om samen aan een doel te kunnen werken. We maakten de visies zichtbaar en gaven er woorden aan. We creëerden een opening om het onderwerp bespreekbaar te maken zonder elkaar te moeten overtuigen. We hadden nu een gemeenschappelijk doel. We wisten nu ook van elkaar hoe we naar de wereld kijken en dat het oké is om daarin van elkaar te verschillen.
Nu konden we beginnen aan het grote werk: Als we studenten willen opleiden om complexe uitdagingen het hoofd te bieden, wat mist er dan nog vandaag en hoe pakken we dat aan?
Verschillende gesprekken en workshops legden de noden bloot:
- opleiding van docenten
- een visie op hoger niveau
- afstemmen van onderdelen in het curriculum
Om van nood naar oplossing te gaan, gebruikten we Lego. Dankzij Lego Serious Play word je gedwongen constructief en creatief na te denken. Op die manier kwamen oplossingen en randvoorwaarden naar boven die we voorheen nog niet te horen kregen. Het geeft daarnaast een andere energie in de groep. Door samen aan iets te bouwen, ontstaat de zin om cocreatief verder te werken.
Tegelijkertijd werden een aantal assumpties getoetst:
- Klopt het dat studenten hier niet echt mee bezig zijn?
- Worden studenten op dit ogenblik al op die manier opgeleid?
- Hoe kijken studenten naar de toekomst, en hoe voelen ze zich daarbij?
Dankzij een grootschalig luisteronderzoek bij meer dan 300 studenten en 30 docenten kregen we hier inzicht in. Voices That Count(opent in nieuw venster) ondersteunt Duurzaam Educatiepunt bij deze luisteronderzoeken.
"Dit traject heeft hoe dan ook heel wat in beweging gezet… er werd in ons studiegebied net een kritische reflectie geschreven waarbij duurzaamheid als uitdaging voor de toekomst werd opgenomen. In de reflectie werd verwezen naar het traject dat we samen hebben doorlopen. De ‘problemen’ rond de visie, de complexe uitdagingen waar we voor staan,…ik ben alvast tevreden dat het ook zijn weg in ons kwaliteitssysteem heeft gevonden (want daarop worden we beoordeeld) en dat er in de toekomst meer aandacht aan gegeven zal worden. Zonder jullie input waren we daar zeker niet geraakt, daar ben ik van overtuigd."
Relevantie voor het Hoger Onderwijs
De opgespoorde noden (opleiding, visie en curriculum) zijn generiek voor het hoger onderwijs. Hoe je dat binnen je instelling of opleiding kan aanpakken, is echter héél divers. Tegelijkertijd zoeken we via gesprekken en workshops naar de mogelijkheden:
wat is de eigenheid van deze opleiding en haar medewerkers?
waar liggen de kansen om hiermee aan de slag te gaan?
Dat is de echte uitdaging in een ontwerptraject, en de reden dat elk traject anders is.
In oktober 2023 rondden we het traject af met een rapport met aanbevelingen. Dankzij de workshops zijn dit acties die op korte termijn opgezet kunnen worden omdat er zowel draagvlak als kennis en energie voor aanwezig is in het docentenkorps. We volgen de uitvoering van deze acties op vanop de zijlijn en blijven bereikbaar voor advies wanneer het stroef loopt.
Binnen dit traject slaagden we erin om het onderwerp duurzaamheid niet alleen bespreekbaar te maken, maar ook een haalbaar en gedragen traject uit te stippelen waarmee men nu aan de slag kan. Zo zijn zelfs docenten die oorspronkelijk sceptisch stonden tegenover het thema bereid om mee aan de kar te trekken.