imec.digimeter 2024: Vlaming wil hybride overheidsdienstverlening op 1 plek én is nieuwsgierig naar AI
Vandaag werd de imec.digimeter 2024 gepubliceerd. Dit jaarlijks rapport is voor Digitaal Vlaanderen een belangrijk ijkpunt op het gebied van digitale inclusie. Het biedt waardevolle inzichten in het digitale gedrag en de technologische toegang van de Vlaamse bevolking. We geven u enkele opvallende resultaten mee.
Hybride overheidsdiensten winnen aan populariteit
Steeds meer Vlamingen maken gebruik van digitale overheidsdiensten: 90% heeft al ervaring met een loket zoals Mijn Burgerprofiel, en 60% noemt zichzelf een actieve gebruiker van online dienstverlening van de overheid.
Digitale ondersteuning wordt dus steeds meer omarmd, maar toch benadrukt de digimeter dat dit geen reden mag zijn om offline alternatieven af te bouwen. Hoewel digitale dienstverlening het kanaal is dat de voorkeur geniet, mag het niet het énige kanaal worden: Vlamingen geven aan zowel online als fysieke dienstverlening te willen, zoals een 24/7 digitaal loket én persoonlijk contact.
Toch voelt 41% van de Vlamingen zich door de maatschappij gedwongen om digitale technologieën te gebruiken, terwijl ze dit liever niet zouden doen. Bij 75-plussers loopt dit zelfs op tot 62%. Daarnaast geeft 19% van de Vlamingen aan nog steeds de voorkeur te geven aan offline afhandeling van overheidsdiensten, zoals het loket van de gemeente. Dit cijfer daalt wel jaar na jaar.
Overheden in Vlaanderen moeten dus blijven inzetten op een hybride aanpak. Daarom blijft een digital first-strategie essentieel, zonder digital only te worden. Dat ligt in lijn met de Digitale Dienstverleningsstrategie die we vanuit Digitaal Vlaanderen coördineren.
Naar één centraal platform
De digitale overheid wint langzaam vertrouwen. De tevredenheid over transparantie stijgt licht (+2%), terwijl de frustratie over gegevensherhaling (-2%) en controle door de overheid (-2%) daalt. Toch blijven gebruiksvriendelijkheid en data-uitwisseling een uitdaging: slechts 31% vindt overheidswebsites duidelijk, en 56% ervaart digitale technologie als makkelijk.
Er is veel vraag (81%) naar één centrale plek voor overheidsdata, opvallend genoeg vooral bij jongeren (84%). De Vlaamse overheid werkt hieraan met initiatieven zoals de hoofdlokettenstrategie: de 4 hoofdloketten (Mijn Burgerprofiel, het Ondernemersloket, het Verenigingsloket en het Loket voor lokale besturen) begeleiden gebruikers met de hulp van een digitale assistent naar de relevante digitale dienstverlening.
Ook het vertrouwen in overheden groeit: 58% vertrouwt de federale, 57% de Vlaamse en 55% de gemeentelijke overheid met hun persoonlijke data.
Doorbraak van AI bij de Vlaming
AI-tools zijn in sneltempo ingeburgerd in Vlaanderen. Bijna elke Vlaming (93%) kent AI, en 71% zegt het concept te kunnen uitleggen. Generatieve AI-tools zoals ChatGPT worden al door 45% van de bevolking gebruikt. Steeds vaker gaat het daarbij om intenst gebruik: het aantal gewoontegebruikers is vorig jaar gestegen naar 28%, met een bijzonder sterke groei bij jongeren tussen 18 en 24 jaar (68%) en studenten (72%). Deze cijfers bevestigen de positie van AI-tools als snelst geadopteerde technologie ooit in Vlaanderen.
Of een Vlaming actief aan de slag gaat met AI of niet, hangt vaak af van de aanmoediging door de werkgever of school.Binnen de groep actieve AI-gebruikers is het aandeel dat ondersteuning krijgt vanuit de werk- of schoolomgeving driemaal zo groot als bij de groep die (nog) geen gewoontegebruik in de vingers heeft.
Vlamingen steeds nieuwsgieriger, maar ook kritischer over AI
Ook de interesse in AI blijft groeien. Meer dan 60% van de Vlamingen wil zich verder verdiepen in AI, en twee op drie Vlamingen zijn benieuwd naar de mogelijkheden. Die leergierigheid blijkt ook uit de cijfers: 36% van de werkende en studerende Vlamingen geeft aan behoefte te hebben aan opleidingen over het gebruik van generatieve AI-tools. Slechts 28% weet hoe ze generatieve AI-tools kunnen gebruiken om efficiënter te werken.
De snelle opmars van AI leidt echter ook tot een groeiende groep technologiecritici die bewuster en kritischer omgaan met AI en technologie in het algemeen. Hoewel 32% uitgesproken positief is over AI, is ook 23% uitgesproken negatief. Er is een toenemende bezorgdheid over de potentieel negatieve impact van AI, zoals problemen op vlak van privacy, het verspreiden van foutieve informatie en de ecologische voetafdruk.