Vessel Traffic Services (VTS) zijn te vergelijken met de luchtverkeersleiding van een luchthaven. De VTS-centrales in Vlaanderen informeren en reguleren alle beroepsvaart op de toegangswegen naar de zeehavens. Die opvolging gebeurt onder meer via de Schelderadarketen en het Automatic Identification System.

VTS heeft het scheepvaartverkeer veel veiliger gemaakt en biedt mogelijkheden om de scheep- en binnenvaart vlotter te laten verlopen. Doordat het volledige verkeer op de waterlopen in kaart is gebracht, kunnen de beweegbare bruggen op de Vlaamse waterlopen beter worden afgestemd op het verwachte verkeer.

Als signalisatie voor de scheepvaart zijn in de Vlaamse zeehavens heel wat lichtseinen actief, zoals havenlichten. Vroeger werd vooral gebruik gemaakt van klassieke verlichtingstechnieken (met neonlampen), terwijl recent werd overgeschakeld op LED-verlichting. LED verbruikt minder en heeft een langere levensduur.

De overschakeling naar LED-verlichting kadert in een bewuste omgang met energie en de klimaatdoelstellingen.

Concreet zijn de volgende deelprojecten uitgevoerd of in uitvoering:

• De lichtenlijn in de haven van Zeebrugge is vernieuwd;
• De havenseinlichten op de strekdammen in Zeebrugge zijn in de eerste helft van 2018 vernieuwd;
• Voor de nieuwe haventoegang in Oostende zal er op basis van LED-technologie een volledige nieuwe infrastructuur geïnstalleerd worden, met scheepvaartseinen en vaste signalisatie;
• Op de geplande en nog te bouwen stormvloedkering in Nieuwpoort zal ook LED-signalisatie terug te vinden zijn.

Het belangrijkste VTS-instrument in Vlaanderen is de Schelderadarketen. Het systeem wordt samen met Nederland beheerd en bestaat uit 5 bemande verkeerscentrales en 22 onbemande radartorens. Geografisch bestrijkt de Schelderadarketen een gebied van ongeveer 150 kilometer: op de Noordzee vanaf de Franse grens tot Domburg, en op de Schelde van Vlissingen tot de Kallosluis.

De verkeersleiders identificeren alle zeevaart die het VTS-gebied binnenkomt, zodat alle partners automatisch een beeld krijgen van het verwachte verkeersaanbod. Bij calamiteiten op zee wordt het Maritiem Reddings- en Coördinatiecentrum in Oostende ingeschakeld.

Binnenkort komen er in het Scheldegebied nog acht nieuwe radartorens of radar gapfillers bij, waardoor het gebied met radarcontrole voor de scheepvaart wordt uitgebreid. Dit verhoogt de veiligheid en vlotheid van de scheepvaart. De technische realisatie is voorzien in 2018 en 2019.

Het project verloopt in twee fasen:

• Een bouwkundige fase waar de radartorens worden gebouwd;
• Een technische fase waarin de radartoren effectief zijn radar ontvangt en waarbij de nieuwe radarbeelden geïntegreerd worden in de bestaande beelden van de Schelderadarketen.

De apparatuur verbonden aan de Schelderadarketen kadert in het Radarverdrag tussen Vlaanderen en Nederland voor verkeersbegeleiding op de Schelde en de aanloopgebieden. Dit wordt beheerd door het Beheer- en Exploitatie Team Schelderadarketen (BET-SRK) in Vlissingen.

Alle technische activiteiten worden ook afgestemd binnen een internationale context. De afdeling Scheepvaartbegeleiding vervult een trekkersrol bij de uitbouw en de koppeling van de informatiesystemen van de Vlaamse zeehavens en de VTS- en MRCC-databanken met het Europees maritiem informatienetwerk, SafeSeaNet. Ook voor de uitvoering van de verplichtingen, opgenomen in de Europese RIS-richtlijn (River Information Services), worden veel technische projecten uitgevoerd en opgestart. Vlaanderen (en het Scheldegebied als GNB-werkingsgebied van de Schelderadarketen) vervult hiervoor een voorbeeldfunctie in Europa.

Volgende grote projecten zijn momenteel in uitvoering:

• De gebouwrenovatie van Zelzatebrug;
• Het ontwerp van een nieuw ACC (Antwerp Coordination Centre) als nieuwe verkeerscentrale in Zandvliet;
• Het virtualisatieproject van de servers van de Schelderadarketen.

Nieuwe projecten in voorbereiding zijn onder meer:

- De vernieuwing van het radarsysteem;
- Het nieuwe raamcontract voor het onderhoud van alle systemen van zowel de Schelderadarketen, MRCC Oostende als Uitkijk Zelzate.