Op 1 oktober 2024 organiseert het Agentschap Justitie en Handhaving, in samenwerking met de Universiteit Gent en die Keure, een academische studiedag over het Kaderdecreet Vlaamse Handhaving. Deze dag gaat door in het Hendrik Consciencegebouw in Brussel.

Voor meer info en om je in te schrijven, ga naar de eventpagina van de studiedag.(opent in nieuw venster)

• Je werkt voor een inspectiedienst van de Vlaamse overheid.
• Je werkt rond handhavingsbeleid bij een lokaal bestuur of provinciebestuur.
• Je werkt bij de politie of voor het Openbaar Ministerie.

Het Kaderdecreet Vlaamse Handhaving is gericht op de stroomlijning van de Vlaamse handhavingsregels, die nu vaak nog verschillen naargelang de sector waarop ze van toepassing zijn.

Vlaamse regelgeving kan het kaderdecreet integraal overnemen of delen ervan uitsluiten als dat nodig is. Dit laat maatwerk toe, waarbij er rekening wordt gehouden met de specifieke opdrachten en context van elke inspectiedienst.

Het Kaderdecreet regelt alle handhavingsregels die binnen de bevoegdheid van Vlaanderen vallen, zowel m.b.t. de gerechtelijke als de bestuurlijke handhaving. De klemtoon ligt op de bestuurlijke handhaving omdat de bevoegdheid van Vlaanderen rond bestuurlijke handhaving het grootste is.

De instap in het kaderdecreet en de daaruit voortvloeiende stroomlijning, heeft een aantal belangrijke voordelen:

• Vlaamse inspectiediensten werken beter samen, omdat ze dezelfde regels toepassen;
• lokale inspectiediensten worden gemakkelijker materie-overschrijdend georganiseerd;
• de handhaving van Vlaamse regelgeving wordt kenbaarder voor handhavingspartners zoals parket en politie;
• de burger of de onderneming die het voorwerp vormen van een opsporingsonderzoek of een bestuurlijke sanctie- of herstelprocedure, worden geconfronteerd met eenzelfde set van regels.

Het Kaderdecreet Vlaamse Handhaving bevat ook regels die de digitalisering van de handhaving van Vlaamse regelgeving voorbereiden. Samen vormen die regels de decretale grondslag van het Vlaams Handhavingsplatform.

Het kaderdecreet bevat onmiddellijk toepasbare procedures voor het volledige handhavingstraject.

Het regelt volgende handhavingsprocessen:

• toezicht en opsporing
• bestuurlijke sanctionering
• het opleggen en uitvoeren van bestuurlijke en gerechtelijke herstelmaatregelen
• het opleggen en uitvoeren van bestuurlijke en gerechtelijke beveiligingsmaatregelen

Toezicht heeft tot doel de naleving van Vlaamse regels te controleren, terwijl opsporing specifiek gaat zoeken naar bewijzen van misdrijven of inbreuken i.f.v. de sanctionering ervan. Toezicht en opsporing gebeuren binnen het kaderdecreet met een specifieke set van bestuurlijke toezicht – en opsporingsrechten.

Bestuurlijke sanctionering is gericht op het opleggen van bestuurlijke sancties zoals een bestuurlijke geldboete, en kan zowel betrekking hebben op gedepenaliseerde feiten (inbreuken) als op strafbare feiten die het parket heeft geseponeerd.

Een herstelmaatregel is gericht op het herstel van aangerichte schade. Een voorbeeld is het verplicht herbebossen van een zonder omgevingsvergunning gekapt bos door en op kosten van de overtreder.

Een beveiligingsmaatregel heeft het voorkomen van verdere of toekomstige schade als doel. Een voorbeeld is het onmiddellijk doen staken van een in uitvoering zijnde onvergunde ontbossing, al dan niet met verzegeling van de op het terrein aanwezige machines.

Het Kaderdecreet Vlaamse Handhaving 2023 vervangt het Kaderdecreet Bestuurlijke Handhaving van 22 maart 2019. Vanaf de inwerkingtreding van het nieuwe kaderdecreet kan het oude niet meer worden gewijzigd, en is het ook niet meer mogelijk om in het oude kaderdecreet “in te stappen”.

Vlaamse regelgeving die was ingestapt in het kaderdecreet 2019, krijgt drie jaar de tijd om de overstap te maken naar het nieuwe kaderdecreet of in eigen regels te voorzien.

Het kaderdecreet is niet direct van toepassing op bestaande Vlaamse regelgeving. Daarvoor zijn “implementatiedecreten” nodig, die het kaderdecreet volledig of gedeeltelijk van toepassing verklaren op de bestaande regelgeving.

In een implementatiedecreet wordt het handhavingsluik van die bestaande regelgeving aangepast op basis van het kaderdecreet Vlaamse Handhaving. Hierdoor kunnen grote delen van de oorspronkelijke regelgeving worden geschrapt. Anderzijds kunnen ook delen van het kaderdecreet worden uitgesloten waar dat nodig is.

In het zog van het nieuwe kaderdecreet wordt gewerkt aan een algemeen implementatiedecreet, waarmee meteen een belangrijk pakket van Vlaamse regelgeving onder het kaderdecreet Vlaamse Handhaving wordt gebracht.

Het ontwerp van dit algemeen implementatiedecreet werd op 26 mei 2023 voor de tweede maal principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Na de ontvangst en verwerking van het advies van Raad van State zal het door de Vlaamse Regering bij het parlement worden ingediend. Dit zal wellicht dit jaar nog gebeuren.

Het algemeen implementatiedecreet regelt de instap van volgende Vlaamse regelgeving:

• Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid (DABM)
• Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO)
• Onroerenderfgoeddecreet
• Varenderfgoeddecreet
• Logiesdecreet
• Decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid

Daarnaast staan er een aantal losse regelgevende initiatieven op stapel, waarbij naar aanleiding van een bredere aanpassing van de betrokken regelgeving meteen ook wordt ingestapt in het kaderdecreet. Een voorbeeld daarvan is het voorstel van decreet over het Professioneel Rijonderricht: Voorstel van decreet 1739 (2022-2023) nr.1 | Vlaams Parlement(opent in nieuw venster)

Op het principe dat het kaderdecreet maar van toepassing wordt na het inschrijven van een implementatiebepaling, bestaan een beperkt aantal uitzonderingen, die principieel van toepassing zijn op het geheel van de Vlaamse regelgeving.

Het kaderdecreet is direct toepasbaar voor:

• het verzamelen van gerechtelijke uitspraken in de arrestendatabank(opent in nieuw venster).
• de bepalingen m.b.t. het Vlaams Handhavingsplatform, voor zover geactiveerd door een Besluit van de Vlaamse Regering voor de betreffende Vlaamse regelgeving.
• het gebruik van de toezichtsrechten van de Vlaamse inspectiediensten door het Europees bureau voor fraudebestrijding (OLAF)

Het kaderdecreet Vlaamse handhaving bevat een standaardregeling voor de handhaving van Vlaamse regelgeving. In de memorie van toelichting bij nieuwe Vlaamse ontwerpdecreten moet dan ook worden vermeld of die standaardregeling uit het kaderdecreet zal worden gebruikt of niet. Er is een motivatieverplichting als er wordt afgeweken van het kaderdecreet. Lees meer in de omzendbrief ‘Beleids- en regelgevingsprocessen’ van 17 mei 2019(PDF bestand opent in nieuw venster).

• Kaderdecreet Vlaamse Handhaving (KVH, zoals ingediend in het Vlaams Parlement)(PDF bestand opent in nieuw venster)
• Algemeen implementatiedecreet (ontwerp zoals goedgekeurd door de VR op 26/05/23)(PDF bestand opent in nieuw venster)
• Algemeen implementatiedecreet (Mvt)(PDF bestand opent in nieuw venster)
• Kaderdecreet Bestuurlijke Handhaving(opent in nieuw venster)